Łódź – Miasto Awangardy
Konferencja naukowa 100 lat "Zwrotnicy"! 3 x W: WŁÓKNA - WĄTKI - WĘZLY (NEO)AWANGARDY ma na celu merytoryczną wymianę myśli na temat zjawisk (neo)awangardowych wśród badaczy różnych profesji (literaturoznawców, kulturoznawców, historyków sztuki). Tworzy okazję do zacieśniania lub wypracowywania symbiotycznych relacji między ogólnopolskim środowiskiem akademickim a instytucjami kultury o neoawangardowym profilu działań. Służy również aktywizacji studentów działających w Kole Naukowym Kultury Literackiej XX i XXI wieku UŁ, a także daje asumpt do utrwalania wizerunku Łodzi jako Miasta Awangardy.
Wydarzenie kierujemy do wszystkich zainteresowanych zjawiskami (neo)awangardowymi w literaturze i sztuce, tzn. ideami i dziedzictwem awangardy w kulturze; w szczególności chcemy nim zainteresować pracowników i społeczność studencką Wydziału Filologicznego UŁ czy w ogóle wspólnotę akademicką UŁ. Dedykujemy je także wszystkim, którym bliska jest idea Łodzi jako Miasta Awangardy
dr Magdalena Lachman, organizatorka
Pomysłodawczynią i główną rzeczniczką idei spotkań była dr Michalina Kmiecik (UJ), badaczka zjawisk awangardowych, współtwórczyni Ośrodka Badań nad Awangardą UJ, przedwcześnie zmarła w 2022 r. po gwałtownej chorobie, mocno związana z Łodzią – biograficznie (tutaj zdawała maturę; urodziła się w 1987 r. w Zgierzu i w tym mieście spędziła dzieciństwo i młodość), instytucjonalnie (m.in. współpracowała z Muzeum Sztuki w Łodzi i Zakładem Literatury Polskiej XX i XXI wieku UŁ) oraz naukowo – jako m.in. badaczka spuścizny po Władysławie Strzemińskim (zwłaszcza mniej znanej działalności literackiej tego artysty).
Program konferencji
Konferencja 100 lat „Zwrotnicy”! 3 x W: WŁÓKNA – WĄTKI – WĘZŁY (NEO)AWANGARDY wystartuje 28 czerwca i potrwa dwa dni. W ramach wydarzenia zaplanowano serię spotkań ze specjalistami z czołowych instytucji naukowych i kulturalnych. Współorganizowaną przez Wydział Filologiczny UŁ, Instytut Kultury Polskiej UW oraz Instytut Badań Literackich PAN konferencję wspiera Studenckie Koło Naukowe Kultury Literackiej XX i XXI wieku UŁ. Co przygotowano dla uczestników łódzkiej edycji?
Wydarzenie rozpocznie referat chodzony, prowadzony przez Wiolettę Kazimierską-Jerzyk (UŁ). Spacer „Najnowsze wytwory miasta wywoływały niechęć w tzw. Człowieku kulturalnym”: Mural – Masa – Maszyna zakończy się w budynku Wydziału Filologicznego UŁ. Po oficjalnym otwarciu konferencji zorganizowany zostanie wernisaż wystawy Design awangardowy, historyczny, nowoczesny? pod kuratorstwem Marcina Klaga (UP). Po serii wykładów poświęconych różnorodnym aspektom awangardy w sztuce i literaturze pierwszy dzień konferencji zakończy wieczór autorski z Zenonem Fajerem, autorem zbioru poezji Pieśń słowronka.
Drugi dzień konferencji rozpocznie prezentacja kuratorska Pauliny Kurc-Maj oraz Pawła Polita: Zwrotnice awangardy. Prezentacja wybranych prac z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi. Uczestnicy wydarzenia będą mogli wziąć udział w licznych obradach oraz wysłuchać kilku koreferatów. Całe wydarzenie zakończy panel dyskusyjny Nowa logowizualność.
100 lat „Zwrotnicy”!
„ZWROTNICA” to ważne pismo programowe o profilu literackim i artystycznym, firmowane przez Awangardę Krakowską (ugrupowanie, w ramach którego działali Tadeusz Peiper, Julian Przyboś, Jan Brzękowski, Jalu Kurek, Adam Ważyk). Czasopismo ukazywało się w latach 1922–1923 oraz 1926–1927 w Krakowie. Jego pomysłodawcą i redaktorem naczelnym był Tadeusz Peiper, który również niemal w całości finansował wydawanie periodyku. Na łamach „Zwrotnicy” gościli czołowi polscy i zagraniczni awangardziści (futuryści, formiści, konstruktywiści...), m.in. Filippo Tommaso Marinetti i Tristan Tzara, Władysław Strzemiński, Mieczysław Szczuka, Leon Chwistek, Stanisław Młodożeniec, Tytus Czyżewski, Bruno Jasieński, Anatol Stern, Aleksander Wat, Stanisław Ignacy Witkiewicz.
Niekwestionowalne zasługi pisma w propagowaniu idei awangardowych są warte uhonorowania, upamiętnienia, przypomnienia, poddania na nowo refleksji, a być może także swoistego reaktywowania we współczesnych warunkach kulturowych. W zamyśle służy temu cykliczne przedsięwzięcie 100 lat "Zwrotnicy"! Dni Awangardy, przewidziane do organizacji w sześciu polskich miastach (tylu, ile było numerów periodyku w pierwszej fazie jego ukazywania się). Inicjalne spotkanie odbyło się w 2022 r. w Katowicach pod hasłem Paliwa Awangardy. W kolejnych miesiącach 2023 r. zaistniały lub zaistnieją edycje we Wrocławiu (UWr), w Poznaniu (UAM), Lublinie (UMCS), Krakowie (UJ) oraz Łodzi (UŁ + UW + IBL PAN). Łódzka odsłona przebiegać będzie pod szyldem 3 x W: WŁÓKNA – WĄTKI – WĘZŁY (NEO)AWANGARDY przy wykorzystaniu inspiracji z numeru 4 „Zwrotnicy”.
