PROFIL PRACOWNIKA: Marek Baran

dr hab. Marek Baran

profesor Uniwersytetu Łódzkiego

Kierownik Zakładu Języka Hiszpańskiego i Językoznawstwa Stosowanego

Przewodniczący Zarządu Głównego

Polskiego Stowarzyszenia Hispanistów (2018 - 2022)

1. Stopnie naukowe:

→1996: tytuł magistra filologii romańskiej (specjalizacja hispanistyczna, Medal "Za chlubne studia"); Uniwersytet Łódzki

→ 2000: stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa; Uniwersytet Łódzki

→ 2010: stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa; Uniwersytet Łódzki

2. Doświadczenie naukowe zdobyte w kraju i za granicą:

a) Naukowa współpraca zagraniczna:

→[od 2019 r. do dzisiaj] członek międzynarodowej grupy badawczej (Universidad de Cádiz [Hiszpania], Universidade de Minho [Portugalia], Pontificia Universidad Católica de Valparaíso [Chile], Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Śląski [Poland]) w ramach projektu «Determining factors in the reading habits of Secondary Education students. A study from the variables of the educational context» (PR 2017040) financed by the Own Research Plan of the University of Cadiz;

→ członek komitetu naukowego Jornadas Internacionales de Lingüística Hispánica (Universidade de Lisboa) [od 2015 r. do dzisiaj];

→ przewodniczący Komitetu Organizacyjnego «XII Simposio de la Sociedad Española de Didáctica de la Lengua y la Literatura» (Kraków, 2018);

→ jako przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Hispanistów (od 2018 r.), członek Rady Głównej REAH (Red Europea de Asociaciones de Hispanistas);

→ od 2020 r. współpracownik CEEPUS (Red de Hispanistas de la Europa Central);

→ Visiting professor:

- cykl wykładów gościnnych z zakresu leksykologii języka hiszpańskiego, Uniwersytet w Giessen (Niemcy), maj 2012;

- Cykl wykładów “Componente pragmático en la enseñanza de ELE” w ramach Máster de Español como Lengua Extranjera, Uniwersytet w Almerii (Hiszpania), maj 2014;maj 2015;

-Cykl wykładów gościnnych “Identidades cruzadas: en torno al perfil comunicativo de las comunidades hispanohablantes”, Universidad de Buenos Aires (Argentyna),listopad 2016;

- cykl wykładów gościnnych na zaproszenie «Círculo Andaluz de Lingüística aplicada», Universidad de Almería (Hiszpania), wrzesień, 2017;

- cykl wykładów gościnnych z zakresu językoznawstwa stosowanego, Universidad de Cádiz (Hiszpania), wrzesień, 2018.

b) Udział w sympozjach i konferencjach naukowych:

w latach 2010 – 2022: 39 referatów wygłoszonych na konferencjach w kraju i za granicą, w tym 7 wykładów plenarnych.

c) Promotorstwo w przewodach doktorskich / Udział w komisjach doktorskich i habilitacyjnych:

Promotor rozpraw doktorskich:

1. Marta Pawlikowska (UŁ), 2016, «Cambio de código entre el gallego y el castellano: formas y motivaciones».

2. Agata Gołąb (UMCS), 2019, «Santo y satán: Hugo Chávez post mortem en la prensa española y latinoamericana. Construcción discursiva del héroe y antihéroe».

3. Ewa Urbaniak (UŁ), 2019, «La reduplicación léxica en español y en italiano: formas y motivaciones».

4. Agata Zamorska (UG), 2019, «Analiza tłumaczenia nazw własnych z Don Kichota Miguela de Cervantesa na język polski».

5. Barbara Galant (UŁ), 2021, «El estilo como problema traductológico. Análisis comparativo de los recursos estilísticos en las versiones españolas de los relatos de Bruno Schulz».

6. Hanna Połomska (UG), 2022, «„Wszystko od słów zależy”. Stylizacja językowa a przekład: francuskie i hiszpańskie tłumaczenie Traktatu o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego».

→ recenzent w ponad 20 postępowaniach doktorskich i habilitacyjnych (w Polsce i w Hiszpanii).

3. Funkcje pozauczelniane:

2018 – 2022 przewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Hispanistów

2014 – 2018 Vice-przewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Hispanistów

2003 – 2009 koordynator akademicki i egzaminator łódzkiego Centrum Egzaminacyjnego DELE powołanego przez Instytut Cervantesa

2003 – 2004 sekretarz Komitetu Okręgowego Olimpiady Języka Francuskiego

2006 – 2007

2004 – 2006 konsultant akademicki Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi

2009 –2016 przewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady Języka Hiszpańskiego

4. Publikacje:

→ Monografie:

1.La vie en rose. El léxico cromático en españoly en francés, Madrid: Asociación Cultural y Científica Iberoamericana Ediciones, 2018 (współautor: Magdalena Szeflińska-Baran).

2. L’adjectif épithète en français, espagnol et polonais ­˗ étude contrastive, Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018 (współautor: Magdalena Szeflińska-Baran).

3. La elaboración del diseño curricular en lenguas extranjeras. Propuestas y perspectivas, Almería: Sabir Ediciones, 2018,(współautorzy: Francisco García Marcos, Magdalena Szeflińska-Baran).

4. Emotividad y convención sociopragmática. Una contribución al estudio del ethos comunicativo de la comunidad hispanohablante peninsular, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2010.

5. Metáforas cristalizadas en terminologías de lengua española,Łask/Łódź: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, 2003.

→ Redakcja monografii wieloautorskich:

El andaluz polifacético. Acercamientos desde la didáctica y la comunicación, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018.

→ Podręczniki akademickie:

Paso a paso. Léxico español en campos temáticos con contextualizaciones y ejercicios. Nivel Intermedio/ Avanzado, Łódź: Wydawnictwo WSSM, 2007, (współautor: Agnieszka Kłosińska-Nachin).

→ Artykuły naukowe:

1. “Hábitos lectores y motivación lectora en adolescentes de Polonia, Chile y Portugal”, Revista INTEREDU, 2022, 6 (1), 11-39 (współautorzy: Carolina González Ramírez, Pedro Dono López, Inmaculada Carbonell Sánchez).

2. “Dar ánimo en tiempos de pandemia. Estrategias discursivo-interaccionales utilizadas en los comentarios a los testimonios de los enfermos de Covid-19”, Roczniki Humanistyczne, 2021, 69 (6), 7-21.

3. “How languages shapes interpersonal distance: An análisis of pronominal forms of address in Spanish, Polish and Italian”, 2021, Beyond Philology, 18 (3), 137-161 (współautor: Ewa Urbaniak).

4. “El humor verbal frente a los procedimientos de face-work”, Studia Iberustyczne, 2020, 19, 7-25

(współautor: Magdalena Szeflińska-Baran).

5. Consumos lectores entre adolescentes: Un abordaje comparado desde contextos internacionales. El caso de Polonia, Chile y Portugal”, Investigaciones sobre Lectura, 2020, 13, 153-168 (współautorzy: Carolina González Ramírez, Pedro Dono López, Inmaculada Carbonell Sánchez).

5a. pełna hiszpańska wersja artykułu: “Consumos lectores entre adolescentes: Un abordaje comparado desde contextos internacionales. El caso de Polonia, Chile y Portugal”, Investigaciones sobre Lectura, 2020, 13, 153-168 (współautorzy: Carolina González Ramírez, Pedro Dono López, Inmaculada Carbonell Sánchez).

6. “Cuestiones de identidad en sociopragmática”, Lublin Studies in Modern Languages and Literature, vol. 44, No 3, 2020, 5-17.

7. “Enfoques interaccionales en la lingüística contemporánea: ¿un posible cambio de perspectiva?”, Studia Romanica Posnaniensia, 2019, 46 / 4, 53-64.

8. « Les paramètres traductologiques du transfert interlingual de l’humour », SABIR. International Bulletin of Applied Linguistics, 2019, 1, 144-162 (współautor: Magdalena Szeflińska-Baran).

9. “La emotividad y la tipificación sociopragmática de los ethnolectos”, Verba Hispanica, 2018, XXVI, 37-58.

10. “Fórmulas de saludo y de despedida como relacionemas. Apuntes desde la diacronía y la sincronía de la lengua”, Studia Iberystyczne, 2017, 16, 7- 20.

11. “La subjetivización y las dinámicas interaccionales”,Studia Romanica Posnaniensia, 2014, vol. 41, nº1,3-16.

12. “Sobre el habla coloquial de Cádiz: aportaciones para el desarrollo de la competencia comunicativa en el español como lengua extranjera», Romanica Cracoviensia, 2014, T. 14, nº1, ss. 49-61. (współautorzy: R. Jiménez Fernández, M. F. Romero Oliva).

13. “Formas nominales y pronominales de tratamiento: perspectivas de estudios contrastivos en el ámbito sociopragmático”,Studia Iberystyczne, 11/2012, 27-56.

14. “Indicadores de tipo etológico en el análisis de la comunicación especializada”,Les Cahiers du GERES, Nº5/2012, [wersja online: www.geres-sup.com/cahiers/cahiers-du-geres-n-5/2eme-article/] .

15. “Sociopragmática vs. traductología: enfocadores de la alteridad como problema de traducción”,Romanica Cracoviensia, vol. 12/2012, fascicule 2, 117-132.

16. “Acerca de la recategorización interaccional de los marcadores discursivos”,Neophilologica, 24/2012,21-31.

17. “Hacia una delimitación etológica de los perfiles comunicativos”,Studia Romanica Bratislavensia, 10/2011, pp. 7-22.

18. “Comunicación emotiva vs. comunicación emocional en los planteamientos de lingüística interaccional’’, Kwartalnik Neofilologiczny, 2/2010, 217-233.

19. “El concepto de ethos comunicativo y su validez en los estudios de pragmática sociocultural”, Itinerarios. Revista de estudios lingüísticos, literarios, históricos y antropológicos, 11, 2010, 139-153.

20. “El principio pragmalingüístico de afiliación y la gestión del espacio intercomunicativo”,Etudes Romanes de Brno, 30 (2), 2009,221-230.

21. “Interrupciones y superposición de habla a la luz de los planteamientos etológicos”, Studia Romanica Bratislavensia, 8, 2009,21-32.

22. “¡Hombre, fíjate tú! Los vocativos gramaticalizados: la dinámica interactiva y el principio de tensividad/emotividad’,Acta Facultatis Philosophicae Universitatis Preŝoviensis, 26, 2008, 7-24.

23. “¿La modalidad relegada o la función prototípica recalcada? Acerca de la oposición pretérito perfecto/pretérito indefinido/pretérito imperfecto de indicativo en los métodos de ELE”, Studia Romanica Posnaniensia, XXXI, 2004, 147-154.

24. “Entre la imaginación colectiva y la terminologización”,Romanica Cracoviensia, 2, 2002, 121-126.

25. “Państwo przekonuje do swego: językowe środki perswazji w odpowiedziach na zapytania i interpelacje poselskie”,Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, LVIII, 2002, 93-105, (współautor: Magdalena Szeflińska).

26. “La metáfora y la negociación denominativa en terminología”,Estudios Hispánicos, X, 2002, 69-78.

27. “Metáforas cristalizadas en terminologías de lengua española (Nuevas tesis de doctorado)”, Estudios Hispánicos, X, 2002, 251-253.

28. “Cuerpo y realidad: la metáfora en la terminología médica española”,Itinerarios, 3/2, 2000, 145-151.

29. “El pulso ondulante de la metaforización en terminologías de lengua española”,MOENIA Revista Lucense de Lingüística & Literatura, 5, 1999, 247-255.

30. “Colores a través del espejo de la lengua: consideraciones de índole semántico- pragmática”,Studia Romanica Posnaniensia, 23, 1998, 3-9.

→ Rozdziały w monografiach wieloautorskich:

1. “El vocabulario Trilingüe (c. 1550): la herramienta moderna en servicio del pasado”, en: J. M. Santos Rovira, Raíces y horizontes del español. Perspectivas dialectales, históricas y sociolingüísticas, Lugo: Axac, 2019, 99-107 (współautor: Ewa Stala).

2. “Transposiciones metafóricas en la terminología médica española”, en: A. M. López González, M. Baran, A. Kłosińska-Nachin; E. Kobyłecka-Piwońska (eds.), Voces dialogantes. Estudios en homenaje al profesor Wiaczesław Nowikow, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019, 141-152.

3. “La reduplicación del imperativo en español e italiano”, en: R. L. Coimbra, E. Fernández Rei, Xulio Sousa, A. Gómez Bautista (eds.), Estudos em variaçao linguística nas línguas románicas, Aveiro: UA Editora – Universidade de Aveiro2019, 179-198 (współautor: Ewa Urbaniak).

4. “La oralidad andaluza a través del concepto de ethos comunicativo”, en: M. Baran (red.),El andaluz polifacético. Acercamientos desde la didáctica y la comunicación, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018, 145-167.

5. “Acerca de los valores relacionales de la superposición del habla”, en: A. Konowska et al. (eds.), Le poids des mots. Hommage à Alicja Kacprzak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego , 2018, 41-50.

6. „Czuli agresorzy. O werbalnych wykładnikach przyjaźni i solidarności w społecznościach języka hiszpańskiego”, w: A. Jackiewicz, M. Będkowska-Obłąk, Oblicza przyjaźni w języku, kulturze i literaturze, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2018, 9-20.

7. “El adjetivo”, en: W. Nowikow (ed.), Gramática contrastiva español-polaco, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017, 315-351.

8. “¿Cómo ligar echando piropos? Actos de habla desde una perspectiva didáctica e intercultural”, en: M. P. et al. (eds.), Actas del Coloquio Internacional de la AEPE, Valladolid: AEPE, Agilice Digital, 2017, 29-42.

9. “Formación literaria e intertextualidad: un acercamiento a los autores clásicos desde la música de los jóvenes”, en:J. Wilk-Racięska, A. Szyndler, C. Tatoj (eds.), Relecturas y nuevos horizontes de los estudios hispánicos: lingüística y didáctica de la Lengua Española, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016,288-299, (coautor: M. F. Romero Oliva).

10. “Armonía y contraste en los sistemas de alternancia de turnos de habla”,en: José María Santos Rovira (ed.), Armonía y contrastes. Estudios sobre la variación dialectal, histórica y sociolingüística de español, Lugo: EditorialAxac, 2015,289-298.

11. “Convenciones sociopragmáticas como fuente de transferencias e interferencias en el aprendizaje del español como lengua extranjera”, en: E. Stala, S. Balches Arenas, C. Tatoj (eds.), Tendencias en la enseñanza de español LE. Perspectivas glotodidácticas y metodológicas contemporáneas,Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015, 77-94.

12.“L’émotivité et la politesse linguistique”, in : V. Guenova (dir.),L’éloquence des gestes. Enjeux linguistique et interculturelles de la politesse, Sofia : Presses univeristaires Saint Clément d’Ohrid, 2015, 378-390.

13. „Wokół socjopragmatycznej typifikacji profili komunikacyjnych”, w: W. Pskit (red.), Semantyczne i pragmatyczne aspekty komunikacji. Od deminutywów do gestów, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014, 51-70 .

14. “El parámetro de verbosidad en la tipificación sociopragmática de los perfiles comunicativos”, en: J. M. Santos Rovira (ed.), Ensayos de Lingüística Hispánica, Lisboa: Universidade de Lisboa / Sinapis Editores, 2014, 229-244.

15. “Componente sociopragmático en la didáctica de lenguas extranjeras”, en: M. F. Romero Oliva, R. Jiménez Fernández (eds.), Hacia una educación lingüística y literaria, Cádiz: Editorial UCA (Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cádiz, 2014, 143-160.

16. “En torno al estatus sociolingüístico del gallego: dialectos, variedades, normativas e influencias”, en: J. M. Santos Rovira (ed.), Fronteras y diálogos. El español y otras lenguas, Lugo: Axac, 2014, 67-73, (współautor: Marta Pawlikowska).

17. “Función fática vs mecánica de la interacción verbal”, en: J. Pawlik, J. Szałek (eds.), Lingüística española en Polonia: líneas de investigación, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2014,9-23.

18. “Formas de tratamiento como indicadores de tipo etológico”, en: A. Kacprzak, A. Konowska, M. Gajos (eds.), Pluralité des cultures : chances ou menaces ? Analyses linguistiques et didactiques, Oficyna Wydawnicza LEKSEM: Łódź/Łask, 2012,23-36.

19. „Teoria etosu komunikacyjnego a opis socjopragmatyczny”, w: J. Płuciennik, P. Stalmaszczyk (red.), Metody badań i poszukiwania (Seria Język-Literatura-Kultura. Studia Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego), Primum Verbum: Łódź, 2012, 7-19.

20.“L’émotivité des échanges communicatifs et la convention linguistique”, in: A. Desporte et G. Fabre (éds.), Aspects actuels de la linguistique ibéro-romane, Limoges : Lambert-Lucas, 2011, 319-326.

21. “Hacia una delimitación de estilos interjectivo-apelativos”, en: P. Cano (ed.), XXXIX Simposio Internacional de la Sociedad Española de Lingüística, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela – Unidixital, 2010, 110-121.

22. “La politesse codifiée vs la politesse stratégique en sciences du langage et en didactique des langues (étude à travers les procédés de modalisation et d’intensification en espagnol)”, in: G. Luquet, W. Nowikow (coords.),La recherche en langues romanes: théories et applications, Łódź / Paryż: Wydawnictwo WSSM / Université Sorbonne Nouvelle-Paris III, 2010, 121-135;

23. “¡Venga, mujer, no te cortes ! Le show télévisé en Espagne : l’éthos de proximité ou la politesse stratégique ?”, en: A. Kacprzak (ed.), Aspects interculturels de la communication, Warszawa: Instytut Lingwistyki Stosowanej, 2009, 65-73;

24. “NOMBRA: ¿utopía de un lenguaje no sexista?”, en: A. Kłosińska-Nachin, M. Baran (coords.), Entrecruces. Estudios Hispánicos e Hispanoamericanos, Łódź: Wydawnictwo WSSM, 2009, 115-124;

25. “Las teorías pragmalingüísticas frente a la delimitación del ethos comunicativo o a la conquista de lo imposible’’, en: J. Wilk-Racięska, J. Lyszczyna (eds.), Encuentros. Volumen I: Encuentros de Lingüística, Traducción y Enseñanza de la Lengua Española, Katowice: Oficyna Wydawnicza WW, 2008, 11-23;

26. “Dyskursywni konkwistadorzy, czyli o skonwencjonalizowanej emotywności społeczności języka hiszpańskiego w oryginale i w przekładzie’’, w: A. Szczęsna, K. Hejwowski (red.), Językowy obraz świata w oryginale i w przekładzie’’, Siedlce/Warszawa: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, 2007, 15-26;

27. “Jak zyskać sympatię Hiszpanów, czyli o werbalnych parametrach afektywności i powściągliwości w perspektywie komunikacji międzykulturowej’’, w: W. Chłopicki (red.), Komunikacja międzykulturowa: perspektywy badań interdyscyplinarnych, seria: Języka a komunikacja 19, Kraków: Wydawnictwo Tertium,2007, 101-110;

28. “¿Agresores solidarios? En torno a la tipificación pragmalingüística de las comunidades hispanohablantes’’, en: L. F. Cercós García et al. (red.), Retos del Hispanismo en la Euorpa Central y del Este, Madrid: Palafox&Pezuela, 2007, 171-180;

29.“La lexicografía en la enseñanza universitaria: entre el estructuralismo y la lingüística cultural”, en: J. Linde-Usiekniewicz, A. Enriquez-Vicentefranqueira (coords.), Estudios en lingüística Ibérica e Iberoamericana, Warszawa: Instituto de Estudios Ibéricos e Iberoamericanos – ­­Universidad de Varsovia, 2006, 41-50;

30. “Modalizadores de carácter emotivo y rutinas conversacionales: hacia una pragmática intercultural”, en: K. Bogacki, T. Giermak-Zielińska (dir.), La linguistique romane en Pologne: millésime 2004, Łask/ Łódź: Oficyna Wydawnicza Leksem, 2004, 11-19;

31. “¿Casualidad, mero instrumento de denominación o necesdidad inherente? – el porqué de las metáforas en terminología”, en: P. Faber, C. Jiménez, G. Wotjak (reds.), Léxico especializado y comunicación interlingüística, Granada: Granada Lingvistica, 2004, 243-253;

32. “Entre dejarlo y olvidarlo: de la interferencia pragmática a la pragmática contrastiva”, en: Ch. Wentzlaff-Eggebert (ed.), Europa como espacio cultural: entre progreso y destrucción, Köln: Universität zu Köln, 2004, 178-187.

33. “La persuasión y sus recursos en el discurso político de legitimación”, en: B. Łuczak et al. (eds.), El enfoque social y cultural en los estudios lingüísticos y literarios”, Poznań: UAM, 2003, 109-123.

34. “La douleur à travers le langage. Conceptualisation, classifications et leurs équivalents en français, anglais, polonais et espagnol”, in: A. Kacprzak (red.), Points communs: linguistique, traductologie, glottodidactique, Łódź: Wydawnictwo Biblioteka, 2002, 256-26, (współautor: Magdalena Szeflińska);

35. “El léxico cromático y la conceptualización mediante el prototipo”, en: G. Wotjak (ed.), En torno al sustantivo y adjetivo en el español actual. Aspectos cognitivos, semánticos, (morfo) sintácticos y lexicogenéticos, Frankfurt am Main / Madrid: Vervuert / Iberoamericana, 2000,379-389.

→ Współredakcja monografii wieloautorskich:

1. Un Mundo cambiante en la enseñanza de la lengua y la literatura contemporáneas, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2020 (współredaktorzy: Cecylia Tatoj, R. Sergio Balches Arenas).

2. Lingüística hispánica teórica y aplicada. Estudios léxico-gramaticales, didácticos y traductológicos, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020(współredaktorzy: Wiaczesław Nowikow, Antonio M. López González,Marta Pawlikowska, Witold Sobczak).

3. Voces dialogantes. Estudios en homenaje al profesor Wiaczesław Nowikow, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019(współredaktorzy: Antonio M. López González, Agnieszka Kłosińska-Nachin; Ewa Kobyłecka-Piwońska).

4. Entrecruces. Estudios Hispánicos e Hispanoamericanos, Łódź: Wydawnictwo WSSM, 2009 (współredaktor: Agnieszka Kłosińska-Nachin).

Językoznawstwo, socjopragmatyka, językoznawstwo prównawcze, studia interkulturowe, terminologia, etnoligwistyka.

Nagrody i wyróżnienia:

2011: nagroda indywidualna II. stopnia J.M. Rektora Uniwersytetu Łódzkiego za osiągnięcia naukowo-badawcze.

2014: nagroda zbiorowa I. stopnia J.M. Rektora Uniwersytetu Łódzkiego za osiągnięcia dydaktyczno-organizacyjne.

2019: nagroda zbiorowa I. stopnia J.M. Rektora Uniwersytetu Łódzkiego za osiągnięcia naukowo-badawcze.