Wiceminister Maciej Gdula podkreślił znaczenie ewaluacji nauki, zwłaszcza w kontekście przyszłych zmian ustawowych. Zwrócił uwagę na rolę tzw. trzeciego kryterium oceny jakości działalności naukowej oraz na potrzebę popularyzacji nauki w przestrzeni publicznej.
Ewaluacja to jeden z kluczowych tematów dla przyszłego kształtu systemu nauki. Rozpoczynamy właśnie dyskusję, aby przygotować zmiany w ustawie, które – mam nadzieję – wejdą w życie od kolejnej ewaluacji. Nie chcemy wprowadzać tych zmian w pośpiechu. Zależy nam na szerokiej debacie z całym środowiskiem naukowym, a zwłaszcza z badaczami zajmującymi się tym obszarem. Jestem przekonany, że trzecie kryterium, coraz bardziej podkreślane także na arenie międzynarodowej, ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania całego systemu nauki. Szczególnie ważna jest dla mnie popularyzacja nauki. To istotny element ze względu na wizerunek nauki, jej społeczne oddziaływanie oraz możliwość pozyskiwania funduszy na badania. Jeśli nie będziemy obecni w przestrzeni publicznej, trudniej będzie przekonać polityków do zwiększenia finansowania. Refleksja nad trzecim kryterium to także refleksja nad czasem – nad tym, w jakich strukturach osadzamy badania i na jak długo powinniśmy je planować
– mówił wiceminister Maciej Gdula.
Sympozjum koncentrowało się właśnie na kryterium trzecim ewaluacji działalności naukowej, które odnosi się do wpływu społecznego wyników badań i działalności naukowej uczelni. Zastanawiano się nad możliwymi kierunkami zmian, które sprawiłyby, że system oceny będzie bardziej adekwatny do potrzeb współczesnej nauki, zwłaszcza w kontekście nauk humanistycznych i społecznych.
Podczas sympozjum dyskutowano też m.in. na temat wyników oceny jakości działalności naukowej w Polsce za lata 2017–2021. Prelegenci przedstawili wyniki analiz, które wskazują, że dotychczasowy model oceny nie w pełni odzwierciedla realny wpływ działalności naukowców na otoczenie społeczne i gospodarcze. Szczególnie w naukach humanistycznych i społecznych wyzwaniem staje się zdefiniowanie i uchwycenie tego wpływu.
Jednym z ważnych elementów debaty była analiza wyników badań prowadzonych w projekcie „Społeczne Obiegi Wiedzy w Praktykach Humanistyki Akademickiej” (SOWA). Uczestnicy przedstawili konkretne przykłady współpracy naukowców z otoczeniem społecznym i gospodarczym. Wskazali na problemy wynikające z obecnych ram ewaluacyjnych, w tym brak jasnych mechanizmów wspierania współpracy uczelni z otoczeniem oraz niedocenianie tego typu działań w procesach oceny naukowców.
Z badań SOWA wynika, że naukowcy uznają współpracę z otoczeniem społecznym i gospodarczym za istotną część swojej działalności, ale często nie jest ona w pełni uznawana w ewaluacji działalności naukowej. W wielu przypadkach ich praktyczne działania na rzecz społeczeństwa nie są formalnie dokumentowane ani oceniane w ramach kryterium trzeciego, co może zniechęcać do podejmowania takich inicjatyw.
Uczestnicy spotkania dyskutowali również o przyszłości ewaluacji jakości działalności naukowej. Podczas panelu „Społeczna misja uniwersytetu – jak ją rozumiemy?” podjęto próbę zdefiniowania nowych narracji o edukacji wyższej, zwłaszcza w kontekście roli uniwersytetów jako instytucji działających na rzecz dobra społecznego.
Forum zakończyło się dyskusją, która posłuży do sformułowania wniosków i rekomendacji, stanowiących podstawę do dalszych prac nad poprawą systemu ewaluacji działalności naukowej, ze szczególnym uwzględnieniem jej wpływu na otoczenie społeczne. Istnieje duże zainteresowanie tym tematem, a środowisko akademickie jest gotowe do dialogu na temat przyszłych zmian w tym zakresie.
Materiał: MNiSW
Opracowanie: Centrum Komunikacji i PR UŁ
Zdjęcia: MNiSW