Temat doktoratu Agnieszki Kołodziejczak został ujęty w tytule: „Problem dostępności informacji w instytucjach publicznych oraz podmiotach ekonomii społecznej w obszarze kultury i sztuki dla osób słabo- oraz niesłyszących w Polsce. Rekomendacje i standardy”. Badaczka za cel postawiła sobie przeprowadzenie analizy i weryfikacji obecnie stosowanych w praktyce życia społeczno-kulturalnego w Polsce metod wspomagających dostępność i percepcję treści kultury i sztuki.
Praca badawcza podjęta została w ramach doktoratu wdrożeniowego, czyli takiego trybu, który pozwala połączyć pracę naukową i zawodową. Promotorem rozprawy została dr hab. Aneta Pawłowska, prof. Uniwersytetu Łódzkiego, a opiekunem pomocniczym (w ramach doktoratu wdrożeniowego) – mgr Dariusz Krajewski, wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Wsparcie Społeczne „Ja-Ty-My”.
Dostępność kultury i sztuki – innowacyjne podejście badawcze z perspektywy „insiderki”
Na wstępie należy mocno podkreślić fakt, iż obserwacje i badania zainicjowane przeze mnie w ramach doktoratu nie są prowadzone z perspektywy osób zajmujących się niepełnosprawnością jako polem badawczym. Były i są bowiem prowadzone z punktu widzenia głuchej badaczki – insiderki (znającej język migowy), który uwypukla perspektywę kulturowo-językową społeczności głuchych, posługujących się językiem migowym. Zatem są rodzajem obserwacji uczestniczącej, ale też i refleksji autoetnograficznej, w której badaczka jest uczestniczką społeczności, jej samorzecznikiem
– tymi słowami rozpoczęła swoje wystąpienie główna bohaterka tego wydarzenia, mgr Agnieszka Kołodziejczak.
Charakterystyczną cechą podjętych badań jest perspektywa insiderki – osoby głuchej, która na co dzień posługuje się językiem migowym. Dzięki temu badaczka mogła zgłębić specyficzne potrzeby i doświadczenia społeczności głuchych oraz zaproponować innowacyjne rozwiązania. W ramach rozprawy doktorskiej opracowała szereg praktycznych narzędzi i rozwiązań, które mogą przyczynić się do zwiększenia dostępności kultury dla osób głuchych.
Należą do nich m.in.:
- Model wystawy dostępnej: Wystawa „Głusza” w Muzeum Śląskim w Katowicach była pierwszym tego typu projektem w Polsce.
- Filmy edukacyjne w języku migowym: Autorskie projekty badaczki, takie jak „Wymigane zagadnienia renesansu” i „Od wczesnego chrześcijaństwa do gotyku”, otwierają dostęp do wiedzy o historii sztuki dla osób głuchych.
- Wzorzec praktyki głuchego edukatora muzealnego: Dzięki swoim doświadczeniom, mgr Kołodziejczak stworzyła model pracy edukatora, który może być inspiracją dla innych instytucji kultury.
Przełom w polskiej nauce
Praca naukowa Agnieszki Kołodziejczak to ważny krok w kierunku stworzenia bardziej inkluzywnego środowiska kulturalnego. To zarazem konkretny przykład działań na rzecz zwiększania dostępności szkolnictwa wyższego dla osób ze specjalnymi potrzebami. Uniwersytet Łódzki uprawia rzetelną i odpowiedzialną naukę. Nasza „dobra robota” kształtuje podstawy dla zrównoważonego rozwoju i angażuje społeczność.
Akademickie Centrum Wsparcia Uniwersytetu Łódzkiego wspierało tę obronę doktoratu od strony organizacyjno-technicznej, gwarantując pełną dostępność dla wszystkich uczestników wydarzenia. Trzech tłumaczy Polskiego Języka Migowego (PJM) zapewniło tłumaczenie z polskiego języka fonicznego na polski język migowy oraz tłumaczenie z polskiego języka migowego na polski język foniczny. Dodatkowo, zapewniliśmy napisy „na żywo”. Pełniły one funkcję uzupełniającą dla tłumaczy PJM, umożliwiały dokładne śledzenie przebiegu obrony i zrozumienie prezentowanych treści dla osób z niepełnosprawnością słuchu, nieznających języka PJM lub osób z trudnościami ze zrozumieniem języka mówionego. Była też możliwość zastosowania pętli indukcyjnej.
Dla Agnieszki Kołodziejczak obrona pracy doktorskiej to nie tylko sfinalizowanie pięciu lat studiów w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych UŁ:
Obrona rozprawy doktorskiej jest sumą wszystkich moich doświadczeń zawodowych i prywatnych, również tych dotyczących bycia odbiorcą kultury i sztuki. Dla mnie jest to sfinalizowanie ważnego etapu życia i kolejny konsekwentny krok w życiu zawodowym, jak też efekt mojej wewnętrznej potrzeby działania i aktywności społecznej.
Na zdjęciu: dr hab. Aneta Pawłowska, prof. UŁ i mgr Agnieszka Kołodziejczak
O badaczce wypowiedziała się z dumą promotorka jej pracy doktorskiej, dr hab. Aneta Pawłowska, prof. Uniwersytetu Łódzkiego:
Współpracowało się nam wspaniale i ten efekt, który osiągnęłyśmy, jest akademicko bardzo dobry. Cieszę się, że tak fantastyczna osoba otrzymała tytuł naukowy, który otwiera wiele drzwi przed nią i dzięki któremu będzie mogła jeszcze wiele zrobić dla środowiska, które tak bardzo wspiera całą swoją działalnością. Pani Agnieszka pomaga osobom z problemami słuchu zanurzyć się pełniej w kulturę wizualną, w sztukę, współprowadzi oprowadzenia kuratorskie w rozmaitych placówkach muzealnych, organizuje wystawy. Myślę, że tytuł doktora wesprze ją w tych działaniach i sprawi, że będzie jeszcze bardziej wiarygodna i jej głos będzie jeszcze bardziej słyszany.
Komisja postanowiła jednogłośnie przyjąć obronę doktoratu. Na tej podstawie zostanie przygotowany wniosek komisji o nadanie mgr Agnieszce Kołodziejczak tytułu doktora w zakresie nauk o sztuce. Komisja rekomendowała również jej pracę doktorską do nagrody Rektora UŁ, a także do publikacji materiałów edukacyjnych związanych z doktoratem.
Rozprawa doktorska mgr Agnieszki Kołodziejczak dostępna jest na stronach:
- https://www.wydzfilhist.uni.lodz.pl/procedury
- https://www.bip.uni.lodz.pl/stopnie-naukowe/przewody-doktorskie-postepowania-w-sprawie-nadania-stopnia-doktora
Dostępność, zaangażowanie i wsparcie w UniLodz
Poczytaj więcej o prowadzonych działaniach w naszej uczelni na rzecz dostępności:
- Akademickie Centrum Wsparcia UŁ i wsparcie dla osób ze szczegółnymi potrzebami
- Naukowcy UŁ wyróżnieni w konkursie „Popularyzator Nauki 2024”
- Reprezentacji UŁ na konferencji „Postępność” – o postępie w dostępności kultury.
Materiał: Agnieszka Kołodziejczak, Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ
Zdjęcia: Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ
Redakcja: Agata Dawidowicz, Centrum Komunikacji i PR UŁ