Laureat dr Jakub Gałęziowski (w środku) z rektor UŁ prof. dr hab. Elżbietą Żądzińską i prof. Tadeuszem Sławkiem, członkiem Kapituły Nagrody im. Tadeusza Kotarbińskiego.
Konkurs o Nagrodę im. Kotarbińskiego jest wielką promocją badań, publikacji humanistycznych i samej humanistyki. To jedyna tego rodzaju niezależna nagroda w Polsce, przyznawana naukowcom przez instytucję naukową. Na konkurs ustanowiony przez Uniwersytet Łódzki w 2015 roku wpłynęło dotychczas łącznie ponad 540 prac ze 145 polskich ośrodków naukowych. W finałach wszystkich edycji znalazło się 45 wybitnych książek. W tym roku, po raz pierwszy w dziewięcioletniej historii konkursu, Kapituła Nagrody podjęła decyzję o podwyższeniu nagrody z 50 do 70 tysięcy złotych. W opinii samych nominowanych jest to najważniejszy konkurs dla humanistów w Polsce. Humanistycznej refleksji potrzebujemy wszyscy, zwłaszcza w obliczu konfliktów i napięć na świecie.
Losy polskich dzieci z racji urodzenia naznaczonych wojną
Jakub Gałęziowski – doktor historii Uniwersytetu w Augsburgu i Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się historią społeczną, historią mówioną i badaniami biograficznymi. Interesuje się aspektami etycznymi i rolą emocji w badaniach naukowych. Mówi o sobie: „Piekę bułki, zbieram jagody i poziomki, robię dżemy, podlewam kwiatki, słucham Czereśni i na głos czytam dzieciom książki. Odpoczywam w lesie i gdy rozmawiam z ludźmi (historia mówiona). Odkrywam Bliski Wschód, kiedyś w podróżach tam, dzisiaj w przybyszach tu."
Tematyka mojej książki dotyczy losów polskich dzieci urodzonych w czasie II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu: to osoby, które przyszły na świat w sytuacjach naznaczonych wojną, okupacją, pracą przymusową lub niewolą. Ich biologiczni rodzice znajdowali się jednak po przeciwnych stronach barykady: jedno, zwykle matka, było członkiem społeczności okupowanej; drugie, najczęściej ojciec, było najeźdźcą (okupantem). Ukazuję w niej losy polskich dzieci poczętych z relacji o różnym stopniu przymusu/dobrowolności oraz w wyniku wojennej przemocy seksualnej. „Niedopowiedziane biografie” to rezultat pierwszych badań nad polskimi dziećmi urodzonymi z powodu wojny, jak tłumaczę termin children born of war, stosowany od przeszło dwudziestu lat w dyskursie naukowym i humanitarnym
– mówił laureat o swojej książce.
Książka pana doktora Gałęziowskiego jest szczególna. Dotyczy ludzi, którzy formalnie nie walczą, nie są przedstawicielami wojennego rzemiosła, przeciwnie, są uosobieniem życia, które wymaga pokoju i opiekuńczości, są źródłem życia i synonimem troski o nie. To książka o wojennym doświadczeniu kobiet, wręcz o pewnym wzorze kobiecego doświadczenia wojny, wzorze, w który wpisują się również dzieci dźwigające ciężar niezawinionej przez siebie wojennej rzeczywistości. Były to dzieci niemieckich okupantów, dzieci jeńców wojennych oraz dzieci robotnic przymusowych, więźniarek, dipisek, a grupą najliczniejszą były dzieci żołnierzy Armii Czerwonej, dzieci gwałtów...
– uzasadniał wybór członek Kapituły Nagrody prof. Tadeusz Sławek.
Nominowani do Nagrody im. Tadeusza Kotarbińskiego wraz z członkami Kapituły na scenie Filharmonii Łódzkiej.
Fotorelacja z tegorocznej gali
61 prac z całej Polski w IX edycji Konkursu
W IX edycji Konkursu zgłoszono 61 prac. Do ścisłego finału Kapituła Nagrody wybrała spośród nich 5 dzieł. To nie ekskluzywne prace akademickie; to książki, które pytają o najważniejsze problemy współczesności. Finałowe prace:
- Dr hab. Anna Róża Burzyńska „Atlas anatomiczny Georga Büchnera”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Katedra Teatru i Dramatu Wydz. Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński
- Dr Jakub Gałęziowski „Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, pracę zgłosił Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce, Uniwersytet Warszawski
- Dr Piotr Kendziorek „Filozofia wobec Zagłady. Koncepcje teorii krytycznej Martina Heideggera i poststrukturalizmu”, Żydowski Instytut Historyczny
- Prof. dr hab. Roman Kuźniar „Zmierzch liberalnego porządku międzynarodowego 2011-2021”, afiliacja: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo Naukowe Scholar
- Dr hab. Mateusz Wyżga, prof. Uniwersytetu KEN w Krakowie, „Chłopstwo. Historia bez krawata”, afiliacja: Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet KEN w Krakowie, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
To są książki poruszające do głębi. Gorąco zachęcam Państwa do ich przeczytania, tym bardziej, że współczesność stawia przed nami coraz większe wyzwania: Ukraina nadal walczy przeciwko rosyjskiemu agresorowi, jesteśmy świadkami zatrważajacych wydarzeń na Bliskim Wschodzie, narastają napięcia i konflikty, a podziały zaznaczają się coraz wyraźniej. Dzięki humanistycznemy spojrzeniu możemy jako społeczeństwo zrozumieć przeszłość, zrozumieć teraźniejszośc, tak aby w przyszłości dokonywać najlepszych wyborów
– mówiła o nominowanych pracach rektor UŁ, prof dr hab. Elżbieta Żądzińska.
Wystąpienie laureata tegorocznej IX edycji konkursy – dra Jakuba Gałęziowskiego po ogłoszeniu werdyktu Kapituły Nagrody.
Kapitułę Nagrody im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego tworzą wybitni polscy naukowcy:
- prof. Krzysztof Jasiecki, politolog i socjolog z SGH i UW;
- prof. Ryszard Kleszcz z Instytutu Filozofii UŁ;
- prof. Anna Legeżyńska, badaczka literatury z UAM;
- prof. Włodzimierz Nykiel z Wydziału Prawa i Administracji UŁ, rektor UŁ w latach 2008-2016;
- prof. Tadeusz Sławek, polonista i anglista z UŚ, rektor UŚ w latach 1996-2002;
- prof. Rafał Stobiecki z Instytutu Historii UŁ;
- ks. prof. Andrzej Szostek MIC, w latach 1998-2004 rektor KUL, obecnie etyk z UMC-S i UW;
- prof. Elżbieta Żądzińska, rektor UŁ (przewodnicząca Kapituły).
Prof. Tadeusz Kotarbiński — patron nagrody
Patronem Nagrody jest prof. Tadeusz Kotarbiński, wybitny filozof, logik i etyk. Prof. Tadeusz Kotarbiński był przedstawicielem lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej, po II wojnie światowej przeniósł się do Łodzi, gdzie został jednym z założycieli Uniwersytetu Łódzkiego i jego pierwszym rektorem. Jednym z najbardziej znanych dzieł prof. Kotarbińskiego jest „Traktat o dobrej robocie" poświęcony prakseologii, czyli teorii sprawnego działania.
Tegoroczni partnerzy konkursu:
- Partnerem Strategicznym IX edycji Konkursu była firma Amcor.
- Partnerem głównym – firma ABB.
- Partnerami Wspierającymi były firmy Pelion i Veolia
Serdecznie dziękujemy naszym partnerom za wspieranie polskiej humanistyki, polskiej nauki.
Materiał: Honorata Ogieniewska (Centrum Komunikacji i PR UŁ)
Tekst i redakcja: Marcin Kowalczyk (CKiPR UŁ)
Zdjęcia: Maciej Andrzejewski, Bartosz Kałużny (CKiPR UŁ)