Wyjątkowe dzieło – historia Łodzi opowiedziana na nowo – inwestycja w wiedzę o Łodzi
Zebranych gości powitał dr Andrzej Kompa prodziekan Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ. Podkreślił, że monografia jest inwestycją w wiedzę o Łodzi dla przyszłych pokoleń, inspiracją dla młodych. Wśród znamienitych gości byli m.in.: prorektor ds. studentów i jakości kształcenia UŁ prof. Robert Zakrzewski, dyrektor Biblioteki Miejskiej dr Halina Bernat, dyrektor Biblioteki UŁ Tomasz Piestrzyński, dyrektor Wydawnictwa UŁ Ewa Bluszcz, naukowcy Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ, przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi prof. Marcin Gołaszewski, senator Ryszard Bonisławski.
Historia Łodzi przemysłowej cieszyła się od lat największym zainteresowaniem badaczy, dlatego autorzy stanęli przed trudnym zadaniem innego, nowatorskiego jej ujęcia. Porządkują zatem dotychczasowe ustalenia, ale również odkrywają przed czytelnikiem nowe fakty. To książka o Łodzi, która stała się „ziemią obiecaną”. To efekt pracy 22 badaczy, przedstawiający dzieje Łodzi w latach 1820-1914 – a więc czasy, kiedy niewielkie rolnicze miasteczko przekształciło się w wielki przemysłowy ośrodek miejski. Można w nim odnaleźć także informacje o przeszłości podłódzkich wsi, obecnie dzielnic miasta, w których wówczas zamieszkiwały dziesiątki tysięcy ludzi.
Rektor UŁ, prof. Elżbieta Żądzińska mówiła:
To niezwykłe móc trzymać w dłoniach drugi tom wspaniałej monografii naszego miasta „Łódź poprzez wieki”. Niezwykle cieszę się, że jesteście dziś Państwo z nami, w sercu Uniwersytetu Łódzkiego, w Bibliotece UŁ i możemy razem przyglądać się tej publikacji. Ten tom poświęcony jest najważniejszemu, jeśli chodzi o tworzenie Łodzi, okresowi w jej dziejach. Kiedy spotkaliśmy się by celebrować wydanie pierwszego tomu, byliśmy niezwykle dumni. Patrzyliśmy na naszych autorów, może nie z niepokojem, ale podziwem, że podołali wielkiemu wysiłkowi. Udało się – w tak pięknej formie, jesteśmy tutaj dzisiaj z Państwem i trzymamy w rękach ten wspaniały tom. Dziękuję i gratuluję!
Na symbolikę monografii zwrócił uwagę dziekan Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ prof. Maciej Kokoszko:
Ta książka symbolizuje ciągłość, ciągłość pokoleniową. Potraktujmy ją jako symbol współpracy, która przynosi nadzieję na dzisiaj i być może na 1000 następnych lat!
Prof. Jarosław Kita podziękował m.in. całemu zespołowi Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego za ogromny wkład w powstawanie drugiego tomu monografii i opowiedział, co czytelnik może znaleźć w tej części:
To jest nie tylko wartość merytoryczna poszczególnych rozdziałów, ale jednocześnie jest to praca edytorska, która przyniosła taki wspaniały efekt. Dziękuję wszystkim autorom. Tom drugi monografii „Łódź poprzez wieki. Historia miasta" to prawie 750 stron, 150 ilustracji, 100 kapsuł, czyli zaznaczonych na kolorowo fragmentów tekstu, które mają przyciągnąć – ciekawostki, biogramy, wybitne postaci. Napisaliśmy inaczej, jest to tom, który traktuje Łódź w pewien inny sposób niż dotychczasowe publikacje – aby przemysł mógł się rozwijać musieli być ludzie, różnych nacji, wyznań, mężczyźni i kobiety – to wszystko możemy znaleźć w tej publikacji. Jest to książka mówiąca o ludziach tego miasta, o twórcach w wieku XIX.
Pięciotomowa monografia towarzyszy obchodom przypadającej w tym roku 600-letniej rocznicy nadania Łodzi praw miejskich. Na uroczystej premierze prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska podziękowała autorom i Uniwersytetowi Łódzkiemu:
To swego rodzaju święto, bo pokazujemy światu, ale i nam łodzianom kolejny tom wydawnictwa, na które długo czekaliśmy. To pierwsza taka monografia, która powoduje, iż dla każdego, kto będzie chciał zapoznać się z dziejami Łodzi pojawia się publikacja, z której będzie można z tej wiedzy korzystać. Ten tom jest niesamowity, bo mówi o powstawaniu miasta w niezwykłym tempie z małej osady. Czy byliśmy czterokulturowi czy wielokulturowi? Jaką rolę odgrywały w XIX wieku w Łodzi kobiety? Czy były tylko siłą roboczą napędzającą fabryki, a może też tymi, które napędzały rozwój miasta? Zachęcam wszystkich, by zagłębić się w odpowiedzi na te pytania, które znajdują się właśnie w tym tomie. Zachęcam wszystkich i sama z chęcią zagłębię się w ten kolejny tom, ponieważ myślę, że warto poznawać prawdziwą historię naszego miasta.
Wystawa towarzysząca – „Łódź zajmuje mnie i porywa...” i spotkanie z autorami
Premierze publikacji towarzyszyła wystawa „Łódź zajmuje mnie i porywa…”. Obraz miasta na przełomie XIX i XX wieku w zbiorach Biblioteki UŁ. Wystawa tym bardziej wyjątkowa i wartościowa, że większa część materiałów tego wieczoru była zaprezentowana w oryginałach. Wystawa jest dostępna dla oglądających do 15 grudnia, w godzinach pracy BUŁ.
Wystawa prezentuje kilkadziesiąt najstarszych, najcenniejszych i nieznanych dokumentów ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego, dotyczących historii i zmian w szeroko rozumianym krajobrazie Łodzi w latach 1820-1914. Fotografie, plany, unikatowe dokumenty rękopiśmienne urzędowe i prywatne oraz druki ulotne przybliżają czasy rozkwitu miasta, którego życie – zgodnie z myślą przewodnią ekspozycji – „zajmuje i porywa” [Wł. Reymont] swoją różnorodnością i wielowątkowością.
Wydaniu drugiego tomu publikacji „Łódź poprzez wieki. Historia miasta”, podobnie jak w przypadku pierwszej części, towarzyszy wystawa inspirowana monografią, którą można oglądać przy ul. Matejki 32/38, obok budynku Biblioteki UŁ, również do 15 grudnia.
Po wernisażu wystawy licznie zebrani goście, w tym rektor UŁ prof. Elżbieta Żądzińska, uczestniczyli w spotkaniu z autorami pod wspólnym hasłem: „Kariera miasta Łodzi. Od rolniczego miasteczka do wielkoprzemysłowej metropolii (1820-1914)”.
Moderatorem spotkania był prof. Jarosław Kita. O kształtowaniu się nowoczesnej i wielokulturowej społeczności miasta opowiedział prof. Wiesław Puś. Na czym polega fenomen Łodzi przemysłowej wyjaśniał dr hab. Kamil Śmiechowski. W swojej wypowiedzi prof. Marta Sikorska odniosła się do roli kobiet w rozwoju XIX-wiecznej Łodzi – a zwracając się do obecnej na spotkaniu prof. Elżbiety Żądzińskiej podkreśliła, jak dużą rolę kobiety odgrywają także w tworzeniu obecnej historii miasta. Prof. Joanna Sosnowska mówiła o dobroczynności i filantropii w Łodzi przemysłowej – „…łodzianie bogaci nie skąpią grosza, gdy ofiarą łzę ubogiemu otrzeć mogą”. Z kolei prof. Piotr Gryglewski przyjrzał się różnorodności architektonicznej industrialnej Łodzi i jej przedmieść, od miasteczka do aglomeracji.
Spotkanie zakończyła dyskusja, można było także porozmawiać z autorami i otrzymać autograf. W najbliższym czasie dostępne będzie nagranie ze spotkania na kanale YT Uniwersytetu Łódzkiego, do którego obejrzenia, już zachęcamy!
„Łódź poprzez wieki”. Historycy w hołdzie miastu i dla łodzian – premiera I tomu
Monografia „Łódź poprzez wieki. Historia miasta”, chronologiczny układ tomów:
- Łódź poprzez wieki. Historia miasta. Dzieje Łodzi do 1820 roku (red. Tadeusz Grabarczyk)
- Łódź poprzez wieki. Historia miasta. 1821-1914 (red. Jarosław Kita)
- Łódź poprzez wieki. Historia miasta. 1914-1945 (red. Przemysław Waingertner)
- Łódź poprzez wieki. Historia miasta. Dzieje Łodzi po 1945 roku (red. Krzysztof Lesiakowski)
- Łódź poprzez wieki. Historia miasta. Suplement. (red. Mariusz Goss)
Tom trzeci ukaże się wiosną 2024, tom czwarty – 29 lipca 2024, na zakończenie roku jubileuszowego Łodzi. Tom piąty zawierający tzw. historię mówioną będzie suplementem cyklu, a jego wydanie jest planowane na jesień 2024.
W projekt zaangażowane są główne instytucje miejskie – Muzeum Miasta Łodzi, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Archiwum Państwowe w Łodzi oraz Biblioteka Miejska w Łodzi, która jest koedytorem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego w tym przedsięwzięciu.
Jest to przedsięwzięcie wyjątkowe, dzieło dedykowane wszystkim łodzianom. Uniwersytet Łódzki przy współpracy z Urzędem Miasta Łodzi podjął się wydania tej niecodziennej publikacji z okazji 600-lecia nadania Łodzi praw miejskich. Podczas 598. rocznicy nadania praw miejskich Łodzi list intencyjny w tej sprawie został podpisany w ogrodzie Muzeum Miasta Łodzi – Pałacu Poznańskiego przez prezydent Miasta Łodzi Hannę Zdanowską, rektor Uniwersytetu Łódzkiego prof. Elżbietę Żądzińską i instytucje partnerskie projektu.
Fotorelacja z premiery drugiego tomu monografii o Łodzi
Materiał: WUŁ, BUŁ
Tekst: Iwona Ptaszek-Zielińska (Centrum Komunikacji i PR), fot. Mateusz Kowalski (Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ), wideo: Adam Wróbel (CKiPR)
Misją Uniwersytetu Łódzkiego jest rzetelne prowadzenie badań naukowych oraz aktywne głoszenie prawdy z nich płynącej, tak by mądrze kształcić kolejne pokolenia, być użytecznym dla społeczeństwa oraz odważnie odpowiadać na wyzwania współczesnego świata. Doskonałość naukowa jest dla nas zawsze najlepszym kompasem. Nasze wartości to: odwaga, ciekawość, zaangażowanie, współpraca i szacunek.