Dr Kamil Łuczaj kierownikiem projektu Sonata Bis

Jakie życie wiedzie urodzony za granicą profesor uniwersytetu? A jak czuje się urodzony w Polsce profesor pracujący w USA czy Wielkiej Brytanii? Odpowiedź na te pytania niewątpliwie wiąże się z indywidualnymi zdolnościami i osobowością oraz dyscypliną, którą dana osoba reprezentuje. Bardzo dużo zależy jednak od tego, jak kraj, z którego pochodzimy, jest postrzegany w społeczeństwie przyjmującym. Analizę tych czynników przeprowadzi zespół projektu „Biografia i akademickie imaginarium. Polska diaspora intelektualna w autobiografiach uczonych-migrantów” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu Sonata Bis. Kierownikiem projektu jest dr Kamil Łuczaj z Katedry Socjologii Kultury UŁ.

Photo by Tom Hermans on Unsplash
Dr Kamil Łuczaj

Cel projektu

Głównym zadaniem projektu jest zebranie różnorodnych relacji biograficznych członków polskiej diaspory (urodzonych w Polsce naukowców pracujących za granicą), w celu przeanalizowania tzw. wyobrażeń geograficznych, czyli sposobów, w jakie ludzie postrzegają miejsca – czy, mówiąc inaczej, mentalnych obrazów, różnych miejsc i zamieszkujących je osób.

Chcąc uwzględnić historyczną specyfikę środowiska akademickiego w Polsce i jego znaczące przemiany, badanie koncentruje się na doświadczeniach biograficznych naukowców, którzy wyjechali z Polski w ciągu pięciu dekad: lat 70-tych, 80-tych, 90-tych, 2000-2009 i 2010-2019, czyli w okresie po marcu 1968 roku i przed pandemią COVID-19.

Jakie działania zaplanowano?

Projekt wykorzystuje różnorodne źródła do zbadania biograficznego doświadczenia bycia długoterminowym migrantem akademickim, a dokładniej – urodzoną w Polsce osobą migrancką pracującą w jednym z krajów postrzeganych jako globalne centra wytwarzania wiedzy naukowej (m.in. Wielka Brytania, Stany Zjednoczone).

Badanie opiera się na wieloetapowym procesie zbierania danych. Interdyscyplinarny zespół – składający się z socjologów/żek i historyków/czek – w skład którego oprócz dr Łuczaja wejdą też badacz/badaczka zatrudniony na stanowisku post-doc oraz dwoje doktorantów, zajmie się analizą trzech zbiorów danych. Są to:

  1. Zgromadzone w różnych archiwach wspomnienia, pamiętniki i inne dokumenty osobiste (np. listy) spisane przez polskich migrantów akademickich,
  2. Autobiograficzne wywiady narracyjne z polskimi migrantami akademickimi przeprowadzone na potrzeby projektu.
  3. Nowe wspomnienia współczesnych migrantów, które zostaną pozyskane w ramach zaplanowanego konkursu na pamiętniki.

Powstanie portal nie tylko dla naukowców

W ramach projektu powstanie portal „Polska Diaspora Naukowa” („Polish Intellectual Diaspora”), zawierający interaktywną mapę, umożliwiającą pobranie treści całego autobiograficznego wspomnienia lub uzyskanie danych bibliograficznych, w przypadku, gdy źródło jest chronione prawem autorskim. Ten ogólnodostępny i bezpłatny portal gromadzący materiały historyczne oraz ich analizy może służyć jako baza materiałów dla uczniów, nauczycieli, pasjonatów historii i dziennikarzy.