Dorobek artystyczny Andrzeja Różyckiego pod opieką UŁ

Zespół Badawczy ds. Kolekcji Fotozoficznej to nowa jednostka Uniwersytetu Łódzkiego powołana przez Senat UŁ. Jej celem jest objęcie opieką przez uczelnię bezcennej kolekcji Andrzeja Różyckiego, zmarłego w 2021 roku artysty, związanego od lat 60. XX wieku z łódzkim środowiskiem progresywno-awangardowym.

Starszy mężczyzna wśród dzieł sztuki ludowejAndrzej Różycki i eksponaty z jego kolekcji sztuki ludowej (zdjęcie: Igor Omulecki).

Kolekcja Fotozoficzna czyli ekspozycja i dydaktyka

Planuje się włączenie tej kolekcji w działalność badawczo-dydaktyczną UŁ. Większość eksponatów przeniesiono już z mieszkania twórcy do pomieszczeń w uniwersyteckim pałacu Biedermanna.

Dalekosiężny cel zespołu to, oprócz upamiętnienia Andrzeja Różyckiego, stworzenie instytucji, która łączyłaby tradycje muzeów i kolekcji przy-uniwersyteckich (np. Archiv der Avangarden, powstałej z kolekcji Egidio Marzony) z nowatorskimi praktykami kuratorskimi i ekspozycyjnymi. Jej działania oparte mają być na konwergencji nauki, art based research oraz pracy ekspozycyjnej i dydaktycznej. Istotą aktywności zespołu będzie wykorzystanie kolekcji Różyckiego do pracy ze studentami - w formie działań projektowych, praktyk studenckich i zajęć praktycznych na różnych kierunkach (socjologia, etnografia, historia sztuki, kulturoznawstwo)

- wyjaśnia dr Karol Jóźwiak, koordynator Zespołu Badawczego ds. Kolekcji Fotozoficznej.

Między zbieractwem a fotozofią

Andrzej Różycki - reżyser, scenarzysta, fotografik, artysta multimedialny, myśliciel i teoretyk sztuki. Ukończył Wydział Sztuk Pięknych na UMK w Toruniu, studiował też na Wydziale Reżyserii łódzkiej Filmówki (1969-75), gdzie następnie został wykładowcą. Współpracował z Wytwórnią Filmów Oświatowych w Łodzi – nakręcił kilkadziesiąt obrazów o tematyce etnograficzno-antropologicznej, wiele z nich zdobywało nagrody na festiwalach.

Twarz mężczyzny z wąsamiAndrzej Różycki. Autoportret.

Od lat 60. XX wieku Różycki związany był z łódzkim środowiskiem progresywno-awangardowym, m.in. wpłynął ideowo na powstającą wówczas grupę Łódź Kaliska. Wielki miłośnik i znawca polskiej sztuki ludowej -  rzeźby, ceramiki, malarstwa. Stworzył znaną w skali ogólnopolskiej kolekcję tych dzieł. 

Twórczość Różyckiego oddziaływała na wielu artystów. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu i w Galerii Wymiany w Łodzi. Szerokim echem w środowisku artystycznym odbiła się ostatnia wystawa artysty „Przejęcia. Między zbieractwem a fotozofią” (2021 r.) prezentowana na Fotofestiwalu w Łodzi, w ramach której została pokazana część kolekcji i dorobku Andrzeja Różyckiego.

Łodzianin z wyboru 

Andrzej Różycki był od dziesięcioleci związany z Łodzią. Poświęcał wiele uwagi lokalnym kontekstom kulturowym, co uzasadnia potrzebę zatrzymania jego kolekcji w łódzkiej instytucji. W ciągu ostatnich kilku lat związany był również z Uniwersytetem Łódzkim jako jeden z wykonawców w grancie NPRH „Zofia Rydet ‒ Dziedzictwo kulturowe i eksperyment fotograficzny”, współpracując z kilkoma członkami aktualnego zespołu badawczego. To właśnie podczas tej współpracy narodziła się idea zinstytucjonalizowania jego kolekcji w strukturze UŁ

- opowiada dr Karol Jóźwiak.

Andrzej Różycki zmarł niespełna pół roku po wernisażu „Przejęć", który odbył się podczas łódzkiego Fotoestiwalu. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Grupa osób przy stole w galeriiW rok po śmierci artysty bliscy i przyjaciele Andrzeja Różyckiego zorganizowali dla upamiętnienia go Andrzejki Fotozoficzne.

W skład powołanego właśnie przez Senat UŁ Zespołu Badawczego ds. Kolekcji Fotozoficznej wchodzą: dr Karol Jóźwiak (Wydział Filologiczny UŁ), koordynator prac zespołu, bliski współpracownik Andrzeja Różyckiego, który stał się niejako spadkobiercą i kontynuatorem jego myśli badawczych; dr hab. Tomasz Ferenc, prof. UŁ (Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny); dr hab. Inga Kuźma, prof. UŁ (Wydział Filozoficzno-Historyczny); dr Michał Pabiś-Orzeszyna (Wydział Filologiczny UŁ); dr Agnieszka Świętosławska (Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ); mgr Maciej Andrzejewski (Centrum Komunikacji i PR UŁ).

Redakcja: Marcin Kowalczyk, Centrum Komunikacji i PR

Zdjęcia: Igor Omulecki, Maciej Andrzejewski, arch. Andrzeja Różyckiego