Prof. Albin Głowacki o swojej delegacji do Rady Muzeum Pamięci Sybiru :
„Placówka ta jest mi wyjątkowo bliska z racji moich zainteresowań naukowych. Już od 1975 r., kiedy to zostałem zatrudniony w Instytucie Historii UŁ, zajmuję się badaniem losów obywateli polskich w ZSRR po inwazji Armii Czerwonej 17 września 1939 r. W szczególności zdołałem odkryć i upublicznić wiele kart tragicznej historii polskich jeńców wojennych, deportowanych, przesiedlonych, więźniów, łagierników, ale też np. studentów.
Po 1989 r., kiedy to problematykę tę można było badać w Polsce już bez ograniczeń politycznych i cenzuralnych, nawiązałem bliskie kontakty z Komisją Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu/Instytutem Pamięci Narodowej, ze Związkiem Sybiraków, z Rodziną Katyńską. Współpracowałem z Indeksem Represjonowanych Ośrodka Karta w Warszawie, uczestniczyłem w pracach Polsko-Rosyjskiej Grupy do spraw Trudnych. Przeprowadziłem pionierskie badania źródłowe m.in. w placówkach archiwalnych i bibliotecznych Moskwy, Leningradu, Kijowa, Lwowa, Mińska, Wilna, Odessy, Iwanowa, Abakanu i Minusińska na Syberii.
Opublikowałem ponad 350 prac, w tym np. tak ważne monografie, jak: Przemieszczenie obywateli polskich w Związku Radzieckim w 1944 roku; Ocalić i repatriować. Opieka nad ludnością polską w głębi terytorium ZSRR (1943-1946); Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1939-1941; Na pomoc zesłańczej edukacji. Działalność wydawnicza Komitetu do spraw Dzieci Polskich w ZSRR (1943-1946). Ponadto jestem współautorem monumentalnego opracowania zbiorowego Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w polsko-rosyjskich stosunkach 1918-2008, które ukazało się także w wersji rosyjsko- i anglojęzycznej. Przygotowałem i opracowałem wydawnictwo źródłowe Obywatele polscy w Kirgizji. Wybór dokumentów (1941-1946).
Naturalną koleją rzeczy stało się więc zaproszenie mnie do współpracy przy narodzinach Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. Prace nad koncepcją jego działania i wystawą stałą prowadzone były początkowo w ramach Muzeum Wojska w Białymstoku, gdzie utworzono odpowiedni zespół. W latach 2014-2018 brałem w nich udział jako konsultant i członek Rady tego muzeum. Od 2017 r. nowa placówka funkcjonuje już jako samodzielna jednostka organizacyjna. Obserwowałem przebieg prac przy budowie jej nowoczesnego gmachu i jednocześnie remoncie starych magazynów wojskowych przy ul. Węglowej 5, w sąsiedztwie byłego Dworca Poleskiego, skąd swego czasu odjeżdżały transporty wysiedleńców na Sybir. Z satysfakcją wziąłem udział 17 września 2021 r. w uroczystości otwarcia tej unikalnej – nie tylko w skali ogólnopolskiej – placówki. Jej powstanie i prężna, wielostronna działalność to ogromny sukces środowiska Sybiraków, Białegostoku i personelu Muzeum.
Jako członek Rady będę starać się wspierać ją swoją wiedzą i doświadczeniem, wskazywać rozmaite pomysły naukowe, wystawiennicze, popularyzacyjne i edukacyjne. Trzeba dbać o to, aby wpisywały się one w społeczne oczekiwania oraz w nowoczesnej formie przekazu dobrze służyły popularyzacji trudnych spraw ojczystej historii i krzewieniu patriotyzmu."
Zapytany o współpracę z instytucjami rosyjskimi Profesor odpowiada:
„Polityka historyczna Rosji utrudnia nam badania na Wschodzie. Coraz trudniej jest uzyskac naukowcom wizy do Rosji. Tamtejsze placówki nie chcą się narażać, co skutkuje ograniczeniem wszelkich kontaktów.(...)
Muzeum Pamięci Sybiru również przekierowało swoje kontakty na Kazachstan, gdzie też trafili zesłańcy z Polski. Planuje z tamtymi uczonymi wydawnictwa i wystawy, omijając w ten sposób Rosję. Ja sam zastąpiłem współpracę z Moskwą uniwersytetami ukraińskimi."
Materiał żródłowy: Prof. Albin Głowacki ; redakcja: Centrum Promocji UŁ