Zmarł Andrzej Wajda, doktor honoris causa UŁ

Wybitny polski reżyser filmowy i teatralny, Andrzej Wajda, zmarł w wieku 90 lat, 9 października 2016 roku. W maju 2002 roku Andrzej Wajda został doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 90. rada miejska przyznała reżyserowi tytuł honorowego obywatela Łodzi.

 

Choć Andrzej Wajda początkowo studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zdecydował się porzucić akademię w 1949 roku dla studiów reżyserskich w Łódzkiej Szkole Filmowej.

Jego pełnometrażowym debiutem fabularnym było "Pokolenie" na podstawie powieści Bohdana Czeszki, z plejadą polskich aktorów: Tadeuszem Janczarem, Tadeuszem Łomnickim i Zbigniewem Cybulskim. Międzynarodowym sukcesem okazał się "Kanał", dotykający tematyki powstania warszawskiego i nieudanej próby przebicia się żołnierzy AK przez płonącą Warszawę - film został nagrodzony Srebrną Palmą na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes, uznano go również za inicjujący polską szkołę filmową. Reżyser wrócił do tematyki podziemia niepodległościowego w "Popiele i diamencie" (1958) z brawurową rolę Zbigniewa Cybulskiego jako Maćka Chełmickiego - Międzynarodowa Federacja Krytyków Filmowych przyznała filmowi nagrodę FIPRESCI.

W późniejszym czasie Wajda realizował ekranizacje wielu dzieł literackich, znalazły się wśród nich m.in. "Popioły", "Brzezina", "Wesele", "Ziemia obiecana", "Panny z Wilka" i "Pan Tadeusz". W ogólnopolskiej ankiecie, którą z okazji 120-lecia kina przeprowadziło Muzeum Kinematografii w Łodzi wraz z katedrą Historii i Teorii Filmu Uniwersytetu Łódzkiego "Ziemia obiecana" została uznana filmem wszech czasów.

Andrzej Wajda był jednym z współtwórców "kina moralnego niepokoju", piętnującego społeczne stosunki w Polsce. W ramach tego cyklu powstały osadzone w tematyce społecznej, demaskujące złudę socjalizmu filmy "Człowiek z marmuru" i jego kontynuacja "Człowiek z żelaza", nagrodzony Złotą Palmą w Cannes.

Wśród ostatnich dokonań artysty znalazł się dramat historyczny "Katyń", "Tatarak" luźno nawiązujący do opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza oraz kręcony na ulicach Łodzi film "Powidoki", poświęcony ostatnim latom malarza Władysława Strzemińskiego, twórcy unizmu i pionierowi konstruktywistycznej awangardy. "Powidoki" będą reprezentować Polskę w wyścigu po Oscara 2016 w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny.

Twórczość Andrzeja Wajdy silnie nawiązywała do symbolizmu i romantyzmu polskiego, była próbą rozrachunku z mitami polskiej tożsamości narodowej.

Za swoje filmy Andrzej Wajda był wielokrotnie nagradzany, został m.in. laureatem Oscara i Złotego Lwa z Wenecji za całokształt twórczości.