Książka profesora Krzysztofa Stefańskiego (Wydział Filozoficzno-Historyczny) prezentuje ich działania i jest to pierwsza publikacja prezentująca to zagadnienie.
Meritum tworzą rozdziały II i III. W pierwszym przedstawiono twórczość żydowskich architektów w Łodzi przed wybuchem pierwszej wojny światowej: Gustawa Landaua-Gutentegera, Dawida Landégo i Adolfa Zeligsona, a następnie twórców żydowskich młodego pokolenia, jacy pojawili się przed rokiem 1914 (Maurycy Bornsztajn, Witold Szereszewski, Rudolf Sunderland, Lew Doński, Henryk Lewinson, Henryk Goldberg).
Rozdział III ukazuje działalność architektów żydowskich w Łodzi w latach międzywojennych. Odegrali oni tu ważną rolę w propagowaniu architektury modernistycznej. W centrum Łodzi wyrastały kamienice o modernistycznej formie i funkcjonalnych rozwiązaniach. Projektowali je Henryk Lewinson, Paweł Lewy, Ignacy Gutman, Ludwik Oli, Jerzy Müntz, Ludwik Kirszbaum, Izydor Feinberg.
Rozdział IV poświęcony jest Henrykowi Hirszenbergowi (1885-1955). Był on młodszym bratem malarzy: Samuela i Leona. Studiował w Monachium, w Sankt Petersburgu, być może w Paryżu i w Dreźnie. Okres pierwszej wojny światowej spędził w Rosji. Powrócił do Polski w 1921 r. Zapisał na swoim koncie liczne realizacje w duchu modernistycznym.
W książce znajduje się również informacja o obecnym budynku Rektoratu UŁ:
Dziełem architekta z tego czasu o szczególnej randze jest gmach Szkoły Zgromadzenia Kupców przy obecnej ul. Narutowicza 68. Do budowy szykowano się długo. Już w 1904 roku rozpisany został konkurs na jego projekt – wspomniany w poprzednim rozdziale – który przyniósł kilka ciekawych prac67. Realizację zamierzeń uniemożliwiła jednak rewolucja 1905 roku. Powrócono do nich po trzech latach, w momencie stabilizacji sytuacji politycznej i gospodarczej w mieście. Plany zamówiono wówczas u trzech czołowych łódzkich twórców: Piotra Brukalskiego, Dawida Landégo i Gustawa Landaua-Gutentegera. Ostatecznie wykonanie projektu powierzono Brukalskiemu i Landauowi-Gutentegerowi – gmach powstał jako ich wspólne dzieło. Zrealizowano go w latach 1909–1911. Budynek otrzymał nowoczesną stalowo-żelbetową konstrukcję, a jego forma nosi wyraźne cechy modernistyczne połączone z późnosecesyjną, zgeometryzowaną dekoracją. To jedno z najlepszych dzieł w architekturze polskiej tego czasu.
Źródło: Wydawnictwo UŁ
Redakcja: Centrum Promocji UŁ