ZAJĘCIA DLA UCZNIÓW – LISTA TEMATÓW
Zajęcia na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska skierowane są do uczniów szkół średnich. Zgłoszenia większych grup, niż dopuszczalna liczba uczestników, nie będą rozpatrywane.
Prelekcja wraz z dyskusją, zakres informacji: różnice w budowie ciała człowieka i małp człekokształtnych, predyspozycje do dwunożności, ile mamy kości w poszczególnych etapach ontogenezy: ile kości ma noworodek, osobnik młodociany a ile dorosły. Budowa i funkcje szkieletu.
Część praktyczna: zapoznanie się z poszczególnymi elementami szkieletu, obserwacja zmian w budowie układu kostnego w zależności od wieku osobnika.
Forma zajęć: Prelekcja / Dyskusja
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 - 15 osób
Na wykładzie uczestnicy będą mogli poznać specyficzne warunki panujące w Morzu Bałtyckim, występujące tam zwierzęta, ich znaczenie w funkcjonowaniu ekosystemu Bałtyku oraz związane z nimi zagrożenia. A także zostaną omówione przystosowania zwierząt do życia w tym nietypowym akwenie.
Część teoretyczna będzie uzupełniona o zajęcia warsztatowe pokazujące preparaty wybranych gatunków żyjących w Morzu Bałtyckim.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 - 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 – 30 osób
Rafy koralowe to bogate w gatunki ekosystemy mórz tropikalnych, które występują w pełnosłonych, ciepłych i dobrze nasłonecznionych wodach. Wykład prezentuje budowę, strukturę i rodzaje raf koralowych występujących na świecie wraz z omówieniem wybranych gatunków zamieszkujących to środowisko. Przedstawione są także naturalne i antropogeniczne zagrożenia mogące wpłynąć na ekosystemy raf koralowych oraz sposoby ochrony tych obszarów.
W czasie części warsztatowej uczniowie będą mogli zapoznać się bliżej z organizmami bezkręgowymi żyjącymi na rafach, znajdującymi się w kolekcji Katedry Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 - 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 15 – 30 osób
Wykład prezentuje stawonogi towarzyszące człowiekowi i ich znaczenie sanitarno-epidemiologiczne. Prezentacja będzie uzupełniona o zajęcia warsztatowe pokazujące preparaty organizmów synantropijnych.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 135 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 20 - 25 osób
Wykład dotyczy organizacji życia społecznego pszczoły miodnej, organizacji kast, specjalizacji „zawodowej” i „wiekowej”, komunikacji między członkami kolonii.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 – 30 osób
Wykład prezentuje biologię termitów, organizację ich społeczeństwa, podział na kasty oraz podział pracy między osobnikami wchodzącymi w skład kolonii, sposoby porozumiewania się między członkami kolonii.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 – 30 osób
Wykład prezentuje przystosowania owadów (głownie muchówek, błonkówek i motyli) do odżywiania się pyłkiem i nektarem oraz mechanizmy warunkujące zapylanie. Podczas wykładu omówione jest zagadnienie wspólnej ewolucji owadów i kwiatów.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 – 30 osób
Podczas wykładu omawiane są podstawy termofizjologii zwierząt zmiennocieplnych oraz przedstawione przystosowania do przeżywania niskich temperatur przez owady. Główna część wykładu poświęcona jest faunie naśnieżnej, czyli owadom które zima możemy spotkać na śniegu.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 – 30 osób
Ważnym elementem fauny słodkowodnej są małże w skali światowej. Spotkanie zakończy krótka dyskusja na temat możliwości walki z tym powszechnym w dniu dzisiejszym zjawiskiem. Po prelekcji uczniowie będą mili okazję obejrzeć (np. skójki i szczeżuje) oraz ślimaki (błotniarki, zatoczki, żyworódki i wiele innych). Zwierzęta te mają zasadnicze znaczenie jako element sieci troficznej ekosystemów rzek i jezior, a przez człowieka bywają używane jako wskaźnik czystości wody. Wiele gatunków jest obecnie zagrożonych wyginięciem na skutek antropogenicznych zmian środowiska.
Na zajęciach uczniowie nauczą się rozpoznawania najczęściej spotykanych krajowych gatunków mięczaków. Będą także prowadzić obserwacje zachowania żywych mięczaków i odkryją zdumiewające strategie życiowe tych zwierząt związane ze zdobywaniem pokarmu, rozrodem i lokomocją.
Forma zajęć: Wykład / Pokaz
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 15 – 30 osób
Zajęcia służą przedstawieniu różnorodności środowisk zajmowanych przez grzyby, w tym ich pozytywnego i negatywnego oddziaływania na zdrowie i życie człowieka, roli w ekosystemach naturalnych i przekształconych przez człowieka oraz wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu i medycyny.
Forma zajęć: Wykład / Warsztat
Czas trwania zajęć: 5 godz. lekcyjnych (2 godz. wykładu oraz 3 godz. zajęć praktycznych)
Dopuszczalna liczba uczestników: 10 osób (dotyczy części praktycznej)
Krakeny, węże morskie, chimery, gigantyczne lewiatany, uwodzicielskie syren i ośmiornice zatapiające statki wraz z całymi załogami, to tylko niektóre stworzenia na długiej liście, enigmatycznych potworów morskich. Histeryczna panika tych, którzy widzieli je na własne oczy, ubrana w odpowiednie słowa, była źródłem przekazywanych z ust do ust mrożących krew w żyłach opowieści. Najnowocześniejsze technologie stosowane w badaniach oceanobiologicznych – zdalnie sterowane podwodne roboty, kamery time-lapse, podwodne drony, landery, coraz częściej i coraz bardziej przekonująco pozwalają rozwikłać wiele z tych tajemnic i postawić granicę między tym, co było wytworem ludzkiej wyobraźni, a realnie istniejącymi zwierzętami. Ich kształty, formy i ubarwienie może rzeczywiście zadziwiać, fascynować, przerażać i być źródłem inspiracji filmów Science Fiction, ale wszystkie one są naprawdę istnieją i są efektem działania milionów lat ewolucji.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 – 30 osób
Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z możliwościami praktycznego wykorzystania drobnoustrojów w procesach biotechnologicznych: w przemyśle spożywczym, chemicznym czy farmaceutycznym. Uczestnicy zajęć ocenią zdolność drobnoustrojów do produkcji antybiotyków, które działają bójczo na inne gatunki bakterii, enzymów lipolitycznych, proteolitycznych i amylolitycznych. Uczniowie samodzielnie wykonają i obejrzą preparaty mikroskopowe z soku z kiszonych ogórków, kiszonej kapusty i z jogurtu, w celu obserwacji drobnoustrojów przeprowadzających proces fermentacji mlekowej.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopem
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 20 - 25 osób
Enzymy są biologicznymi katalizatorami, które odpowiadają za przebieg reakcji biochemicznych we wszystkich komórkach żywych organizmów. Enzymy uczestniczą m.in. w powstawaniu i rozpadzie wielu związków chemicznych istotnych dla funkcjonowania komórek oraz katalizują reakcje, które dostarczają energię niezbędną do życia. Bez udziału tych biokatalizatorów reakcje te zachodziłyby bardzo wolno, albo nie zachodziłyby w ogóle. Wiele enzymów ma istotne znaczenie w diagnostyce laboratoryjnej, kosmetyce, przemyśle spożywczym i nie tylko.
Celem warsztatów jest przedstawienie podstawowych pojęć dotyczących budowy, działania i zastosowania enzymów. Uczestnicy warsztatów będą mogli doświadczalnie wykazać aktywność enzymów w owocach i warzywach, a także poznać działanie enzymów trawiennych. W warsztatach zostaną wykorzystane materiały multimedialne oraz odczynniki chemiczne i drobny sprzęt laboratoryjny do wykonania doświadczeń.
Forma zajęć: Warsztat
Czas trwania zajęć: 120 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 10 - 15 osób
Promieniowanie jonizujące jest integralnym składnikiem naszego środowiska naturalnego. Dociera do nas z kosmosu oraz emitowane jest przez pierwiastki promieniotwórcze występujące np. w glebie, wodzie, materiałach budowlanych. Śladowe ilości pierwiastków promieniotwórczych takich jak potas-40, węgiel-14, rad-226 znajdują się także w naszym ciele.
Promieniowanie jonizujące może mieć niekorzystny wpływ na organizm człowieka np. indukując procesy nowotworzeni. Z drugiej strony nie wyobrażamy sobie nowoczesnej diagnostyki medycznej bez zastosowania w niej promieniowania jonizującego.
Na zajęciach przeprowadzony zostanie wykład dotyczący wyżej opisanej tematyki. Poza tym odbędą się warsztaty pt. „Osłabianie promieniowania beta”. Uczestnicy warsztatów pod opieką prowadzącego będą sprawdzać w jakim stopniu promieniowanie jonizujące typu beta osłabiane jest przez szkło, pleksi, aluminium oraz papier. Dodatkowo za pomocą licznika Geigera-Müllera dokonają pomiaru promieniowania jonizującego emitowanego przez materiały/substancje znajdujące się w naszym otoczeniu (popiół z węgla kamiennego, nawozy mineralne stosowane w rolnictwie, spożywcza sól kamienna.
Forma zajęć: Warsztat
Czas trwania zajęć: 45 - 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 10 - 12 osób
Glony postrzegane są „powszechnie, medialnie” głównie przez ich niekorzystne oddziaływanie na ekosystemy wód śródlądowych – tworzenie zakwitów, a w przypadku sinic opinia jest kształtowana przez ich toksyczne oddziaływanie między innymi na zdrowie człowieka. Zagadnienia związane z ich nieprzecenioną rolą ekologiczną jaką jest dostarczanie tlenu do atmosfery oraz źródła pokarmu powstającego na drodze produkcji pierwotnej, a także możliwości wykorzystywania ich metabolitów w medycynie, kosmetyce, żywieniu, są znane w znacznie mniejszym stopniu. Współcześnie wybrane grupy glonów stanowią podstawę dla biologicznej oceny stanu środowiska wodnego.
Forma zajęć: Warsztat
Czas trwania zajęć: 135 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób
Mimo, że Łódź nie leży nad morzem, nie zniechęca to tutejszych naukowców do zgłębiania tajemnic mórz regionów polarnych. Już od lat 70-tych XX wieku pracownicy Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii uczestniczyli i uczestniczą nadal w poznawaniu różnorodności żyjących tam organizmów.
Trudne warunki panujące w Antarktyce ograniczają życie organizmów lądowych w tamtych rejonach, lecz pod wodą sprawa ma się zupełnie inaczej - bardzo wiele zwierząt morskich świetnie radzi sobie z niskimi temperaturami i dlatego obserwujemy ich ogromną różnorodność. Na zajęciach zostanie przedstawiona różnorodność morskich organizmów Antarktyki (w oparciu o zgromadzone eksponaty i materiał fotograficzny) oraz udział naukowców z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ w jej poznawaniu.
Forma zajęć: Wykład / Prezentacja
Czas trwania zajęć: 60 - 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 15 – 30 osób
Zajęcia mają na celu zapoznanie uczniów z praktycznym wykorzystaniem bakteryjnych enzymów o właściwościach endonukleaz/DNAz. W części teoretycznej słuchacze poznają skład, budowę i organizację ludzkiego genomu, pochodzenie bakteryjnych enzymów, ich działanie i swoistość substratową, a także dziedziny nauki, medycyny i sądownictwa, w których enzymy te są obecnie stosowane. W części praktycznej uczniowie będą mieć możliwość samodzielnego przeprowadzenia rozdziału na żelu agarozowym krótkich fragmentów DNA, uzyskanych w wyniku trawienia kwasu nukleinowego enzymami restrykcyjnymi oraz ich wizualizacji za pomocą promieniowania ultrafioletowego.
Forma zajęć: Wykład / Warsztat
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 10 osób (praca z komputerem w grupach 2-osobowych)
Promieniowanie jonizujące wywołuje w obojętnych elektrycznie atomach i cząsteczkach materii każdego rodzaju, w tym w organizmach żywych, jonizację czyli zmiany w ładunkach elektrycznych.
Promieniowania jonizującego nie jesteśmy w stanie wyczuć naszymi zmysłami. Jednak żyjemy narażeni stale na jego działanie. Promieniowanie jonizujące dociera do nas z przestrzeni kosmicznej, ze skał, gleby, powietrza a także jest wytwarzane sztucznie.
Dzięki zdjęciom z wykorzystaniem promieniowania jonizującego lekarz może zobaczyć czy złamana kość została dobrze ustawiona. Dzięki tomografii komputerowej onkolog może ocenić wielkość guza nowotworowego i skuteczność leczenia. Inżynier natomiast może sprawdzić, czy elementy mostu zostały odpowiednio zespawane dzięki defektoskopii radiologicznej lub technik sprawdzić czy szczelny jest rurociąg, którym będzie przesyłana ropa lub gaz. Ponieważ promieniowanie jonizujące wywołując jonizację, prowadzi do zmian chemicznych oraz biologicznych w komórkach i tkankach, nie pozostaje obojętne dla naszego organizmu.
Bardzo duża dawka promieniowania otrzymana na całe ciało w krótkim czasie spowoduje śmierć napromieniowanej osoby w ciągu kilku dni. Duże dawki otrzymane miejscowo spowodują trudno gojące się oparzenia skóry i martwicę tkanek. Jeśli jednak otrzymamy niewielką dawkę promieniowania, rzędu kilkunastu mSv (milisiwertów), to trudno określić skutek takiego napromieniowania. Przypuszcza się, że organizm może tolerować niewielkie dawki promieniowania i wynikające z tego uszkodzenia niewielkiej liczby komórek, podobnie jak radzi sobie z uszkodzeniami przez inne czynniki toksyczne, np. promieniowanie nadfioletowe, dym tytoniowy, leki cytotoksyczne.
Poznamy jakie środki ostrożności powinniśmy zachować, zgodnie z zasadami ochrony radiologicznej, aby promieniowanie jonizujące wykorzystywać z pożytkiem dla człowieka i się go nie bać. Razem z uczestnikami wykładu spróbujemy odpowiedzieć na pytanie zawarte w tytule oraz jak sprawić, aby promieniowanie jonizujące nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 45 - 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 60 osób
Uczestnicy warsztatów uzyskają odpowiedzi na pytania: Co to jest światło? Jak powstają barwy? Jakie promieniowanie pochłaniają roztwory o różnych kolorach? Ponadto, uczniowie będą mieli możliwość przeprowadzenia barwnych reakcji chemicznych oraz pomiaru pochłaniania światła przez wybrane roztwory.
Forma zajęć: Warsztat
Czas trwania zajęć: 45 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 10 - 12 osób
Inwazje biologiczne są uznane za największe zagrożenie dla różnorodności biologicznej. Człowiek, poprzez swoją aktywność, w sposób zamierzony lub przypadkowy przenosi organizmy na nowe dla nich terytoria. Prowadzi to do ujednolicenia fauny i flory obszarów do tej pory izolowanych. Dlaczego to zjawisko jest groźne? Jak dochodzi do gwałtownego rozprzestrzeniania się organizmów? Czy możemy zapobiegać inwazjom i walczyć z organizmami już zadomowionymi w nowych dla nich obszarach? Jak rozpoznać najgroźniejsze gatunki inwazyjne?
W czasie warsztatów poznamy odpowiedzi na te i wiele innych pytań dotyczących „obcych”.
Forma zajęć: Prelekcja / Warsztat
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 15 - 25 osób
W czasie wykładu dowiemy się dlaczego pojawił się pasożytniczy styl życia i jak to się stało, że pasożyty mogą zmieniać zachowanie swoich żywicieli… Pasożytnictwo wydaje się jedną najkorzystniejszych dla jednej strony interakcji między dwoma gatunkami… Czy faktycznie łatwo być pasożytem?
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: do 30 osób
Wykład obejmuje przegląd szkodników produktów spożywczych, szkodliwość oraz sposoby ich zwalczania w warunkach domowych. Prezentacja będzie uzupełniona o zajęcia warsztatowe pokazujące preparaty szkodników (w tym żywe hodowle).
Forma zajęć: Wykład / Warsztat
Czas trwania zajęć: 135 minut (minimum 90 min.)
Dopuszczalna liczba uczestników: 20 - 25 osób
Wykład prezentuje problemy miast wynikające z industrializacji oraz globalizacji i mające katastrofalne skutki m.in. ekologiczne. Przedstawione zostaną brawurowe koncepcje miast przyszłości. Zakończenie wykładu stanowi próba odpowiedzi na pytanie czy futurystyczne rozwiązania w miastach przyszłości są szansą na rozwiązanie największego problemu ludzkości jakim jest kryzys klimatyczny.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 - 30 osób
Skomplikowane relacje międzyludzkie oraz interakcje społeczne stanowią przedmiot badań ekspertów z dziedziny socjologii i psychologii, ale także inspirują badaczy specjalizujących się w poszczególnych gałęziach neurobiologii. Szczególnie intrygującą wydaje się być próba wyjaśnienia neurobiologicznych mechanizmów leżących u podstaw łączenia się ludzi w pary oraz powstawania i ewoluowania etapowego zjawiska jakim jest miłość; od momentu zakochania po fazę stabilnego związku emocjonalnego mającego na celu założenie rodziny, jako podstawowej komórki społecznej. Miłość jest bowiem niezwykle złożonym fenomenem neurobiologicznym opierającym się na zaufaniu i przywiązaniu ale także intymności i pożądaniu, które to pozostają pod wpływem określonych systemów neurotransmisyjnych i wybranych struktur mózgowych. Liczne badania neurochemiczne oraz eksperymenty z użyciem nowoczesnych technik obrazowania funkcji ośrodkowego układu nerwowego (fMRI, PET) pozwoliły ustalić istotną rolę pewnych molekuł neurotransmisyjnych takich jak dopamina, fenyloetyloamina, noradrenalina, serotonina czy oksytocyna a także poszczególnych struktur mózgu m.in. odpowiedzialnych za procesy motywacyjne w powstawaniu i rozwoju kolejnych faz miłości. Podczas 45-minutowego wykładu postaram się wyjaśnić w jaki sposób nasz umysł uzależnia się od miłości zgodnie z anglojęzyczną maksymą „love is the dug”, odpowiedzieć na pytanie „czym jest chemia?” w związku i jak ta chemia per se wpływa na uczucie „motylków w brzuchu”.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: Bez ograniczeń
Każdy organizm zostawia ślady swojego przebywania – to ślady DNA, tzw. środowiskowe DNA. Dzięki nim możemy z dużą skutecznością oceniać bogactwo gatunkowe wszystkich ekosystemów i metoda ta staje się coraz częściej stosowana do oceny różnorodności biologicznej na całym świecie. W czasie warsztatów poznamy w jaki sposób na podstawie informacji genetycznej dowiadujemy się o bogactwie gatunkowym wybranego ekosystemu.
Forma zajęć: Prelekcja / Warsztat
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 15 - 25 osób
Izolacja kwasów nukleinowych jest rutynową metodą stosowaną w laboratoriach m.in. biologii molekularnej. W ramach niniejszych zajęć, w ich pierwszej części, uczniowie zostaną zapoznani z metodą izolacji i oczyszczania genomowego DNA z tkanek roślinnych. Efekty preparatyki będą mogli ocenić w drugiej części zajęć przeprowadzając rozdział elektroforetyczny wyizolowanego materiału.
Forma zajęć: Zajęcia laboratoryjne
Czas trwania zajęć: 270 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób
Syntetyczny opis zajęć: Wykład pokaże Wam grzyby jakich nie znacie. Z jednej strony piękne, wyjątkowe, kuszące i pożyteczne. Z drugie odrażające, cuchnące i niebezpieczne. Na własne (i uzbrojone w mikroskop) oczy zobaczycie niektóre grzyby, które towarzyszą nam w wielu obszarach naszego życia.
Forma zajęć: Wykład / Pokaz
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 20 - 25 osób
Uczniowie przeprowadzą izolacje z próbek środowiskowych (próbki gleby oraz drewna) bakterii i grzybów mikroskopowych produkujących enzymy o znaczeniu przemysłowym takie jak amylazy, proteazy, lipazy.
Forma zajęć: Warsztat
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 20 - 25 osób
Podczas zajęć uczniowie poznają rolę drożdży w życiu człowieka oraz zidentyfikują procesy biochemiczne zachodzące przy udziale tych mikroorganizmów.
Forma zajęć: Wykład / Warsztat
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 20 - 25 osób
Jeszcze do niedawna plastik postrzegany był jako nieodłączny element naszego życia. Tani, wytrzymały, uniwersalny. Powszechnie obecny w każdym obszarze zastosowań. Zarówno w przemyśle, gospodarstwach domowych, medycynie. Do 2015 roku wyprodukowaliśmy ponad 8,3 mld ton tworzyw sztucznych, z czego ponad połowa stała się odpadem i problemem, którego rozwiązanie spędza sen z powiek zarówno przeciętnemu obywatelowi, jaki i politykom czy naukowcom. Wykład przedstawi skalę problemu, konsekwencje wieloletniego, bezmyślnego użycia plastiku i najnowsze pomysły naukowców jak zminimalizować zanieczyszczenia środowiska tworzywami sztucznymi.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 25 - 30 osób
Warsztaty będą składać się z dwóch części. W pierwszej, teoretycznej części, słuchacze zostaną zapoznani z jakich substancji chemicznych, m.in. bisfenolu A (BPA), wykonuje się wyroby plastikowe oraz jakimi właściwościami się one charakteryzują. W drugiej części, praktycznej, słuchacze ocenią efekty oddziaływania BPA na wzrost roślin oraz wykonają ilościową, spektrofotometryczną, analizę BPA w wodzie przechowywanej w butelkach plastikowych, tzw. „petach”.
Forma zajęć: Warsztat
Czas trwania zajęć: 180 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 16 osób
Produkowane przez rośliny olejki eteryczne to mieszaniny lotnych, intensywnie pachnących, związków organicznych. Nieczęsto pamięta się, że wiele olejków eterycznych wykazuje aktywność grzybo-, bakterio-, i wirusobójczą, czasem nawet silniejszą niż stosowane w lecznictwie antybiotyki. W ramach prezentacji zostaną pokazane testy pozwalające ocenić antymikrobowe działanie wybranych, dostępnych w handlu, olejków eterycznych w stosunku do patogenów grzybowych i bakteryjnych atakujących rośliny uprawne.
W części warsztatowej uczniowie będą mogli samodzielnie nastawić testy, oraz przygotować np. kosmetyk i środek do dezynfekcji z dodatkiem przeciwmikrobowych olejków.
Odczyt nastawionych biotestów nastąpi w kolejnym tygodniu - wyniki (zdjęcia) zostaną przesłane w formie elektronicznej do nauczycielki/la. W szkole, w zależności od możliwości czasowych i aktywności grupy uczestniczącej w zajęciach, uczniowie albo tylko obejrzą przesłane wyniki albo zgodnie z nabytymi na warsztacie umiejętnościami przygotują również ich krótkie opracowanie.
Forma zajęć: Prezentacja / Warsztat (dodatkowo w kolejnym tygodniu w szkole samodzielna praca uczniów, forma pracy i czas do ustalenia z nauczycielką/lem i uczniami)
Czas trwania zajęć: 90 min. ( w szkole 10 - 30 min.)
Dopuszczalna liczba uczestników: 16 osób
Zajęcia mają na celu zapoznanie uczniów z podstawami dziedziczenia mendlowskiego na przykładzie cech dziedziczonych jednogenowo warunkujących wygląd człowieka. W części praktycznej uczniowie będą mieć możliwość samodzielnego rozwiązania krzyżówki genetycznej, wytypowania ojca na podstawie wzoru prążkowego DNA oraz nakładania próbek DNA na żel agarozowy.
Forma zajęć: Wykład / Warsztat
Czas trwania zajęć: 45 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 30 osób
Zajęcia mają na celu zapoznanie uczniów z podstawami genomu człowieka. W części teoretycznej słuchacze poznają skład, budowę i organizację ludzkiego genomu, a także dowiedzą się o genetycznym podłożu nowotworów. W części praktycznej uczniowie będą mieć możliwość samodzielnego izolowania DNA z owoców/warzyw przy użyciu powszechnie dostępnych środków spożywczych i detergentów.
Forma zajęć: Wykład / Warsztat
Czas trwania zajęć: 45 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 30 osób
Wiedza o podobieństwie cech pomiędzy rodzicami a potomstwem sięga czasów prehistorycznych, jednakże dopiero w połowie XIX w., dzięki obserwacjom i wnioskom Grzegorza Mendla, dotyczącym podstawowych praw dziedziczenia, powstaje nauka zwana genetyką. Od narodzin genetyki upłynęło ponad 150 lat, w czasie których wiele hipotez zostało obalonych przez przełomowe eksperymenty naukowe. Celem wykładu jest przedstawienie wybranych doświadczeń, które wpłynęły na rozumienie struktury i funkcji materiału genetycznego. To właśnie one dały podwaliny pod zaawansowane metody laboratoryjne, które są dzisiaj stosowane w genetyce molekularnej.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 45 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: Bez ograniczeń
Warsztaty zapoznają Uczestnika z wybranymi technikami wykonywania preparatów mikroskopowych z różnych wegetatywnych i generatywnych organów roślinnych. Materiał zostanie przeanalizowany zarówno w mikroskopie świetlnym, jak i fluorescencyjnym. Przedstawione zostaną także metody wykrywania substancji zapasowych oraz lokalizacji kwasów nukleinowych w komórce. Zastosowane techniki pozwolą uczestnikom warsztatów poznać bogate wnętrze komórek oraz tkanek roślinnych.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopem
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób
Wielokomórkowe organizmy roślinne, dzięki wyspecjalizowanej budowie tkankowej, zasiedlają skrajnie odmienne zakątki środowiska naturalnego. Wyposażeni w mikroskopy świetlne i fluorescencyjne zapraszamy na wyprawę do wnętrza organizmów roślinnych celem poznania różnorodności i charakterystyki ich tkanek.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Jądro komórkowe jako nadrzędna struktura – jego budowa, zawartość oraz formy w różnych odsłonach życia komórki. Jak ujawnić jądro i zidentyfikować go w różnych tkankach i u różnych gatunków, mając w dyspozycji mikroskop świetlny, fluorescencyjny i elektronowy?
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Komórkowa lokalizacja kwasów nukleinowych w mikroskopie świetlnym i fluorescencyjnym. Identyfikacja na podstawie zróżnicowanej budowy chemicznej. Samopowielanie DNA i wrażliwość na czynniki chemiczne.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Mitochondria i plastydy to organelle o ciekawej historii, które różnią się od innych swoim pochodzeniem. Zadomowione w komórkach eukariotycznych wykonują dla nich niezwykłe zadania. Mikroskopia świetlna i fluorescencyjna ujawni ich komórkową lokalizację, różnorodność form i zawartości, a obrazy mikroskopii elektronowej przedstawią ich ultrastrukturę.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Barwne kwiaty, liście, owoce czy korzenie zawdzięczają swój wygląd barwnikom zebranym w wakuolach lub plastydach. Jak organelle te prezentują się w komórkach i które z nich poddadzą się malarskiej inwencji twórczej obserwatora, a które pozostaną wierne swoim gustom, ujawni mikroskopia świetlna i fluorescencyjna.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Wyposażeni w mikroskop świetlny możemy przekonać się o funkcjach wakuol roślinnych, identyfikując zgromadzone w nich składniki. Eksperymenty ukażą zjawisko plazmolizy i ratującej komórki przed śmiercią deplazmolizy oraz wyjaśnią przyczyny krytycznego stanu prowadzącego do trwałej utraty turgoru.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Ściana komórkowa jest strukturą bezlitośnie zamykającą komórki w ciasnych klatkach, w których jedynie niewielkie perforacje zezwalają na międzykomórkową komunikację. Stanowi ona jednak niebywale stabilny szkielet zewnętrzny komórek, umożliwiający roślinom wzrost do imponujących rozmiarów. Mikroskopia świetlna i fluorescencyjna umożliwi identyfikację składników budujących ściany komórkowe i ujawni różnorodność ich struktury.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Swoje piękno zawdzięczają swoim atrybutom. Trzy cechy wyróżniające komórki roślinne od innych można podziwiać w mikroskopie świetlnym i fluorescencyjnym – będą powody do zachwytu.
Forma zajęć: Warsztat / Zajęcia z mikroskopami świetlnymi i fluorescencyjnymi
Czas trwania zajęć: 90 min.
Dopuszczalna liczba uczestników: 12 osób optymalnie (16 osób maksymalnie)
Wykład będzie składał się z części charakteryzującej w sposób ogólny substancje, z którego wykonuje się wyroby plastikowe (m.in. bisfenol A - BPA) oraz części charakteryzującej efekty oddziaływania BPA na wzrost i rozwój roślin i zwierząt, w tym człowieka.
Forma zajęć: Wykład on-line lub stacjonarnie
Czas trwania zajęć: 120 min
Dopuszczalna liczba uczestników: on-line bez ograniczeń, stacjonarnie w zależności od wielkości dostępnej sali
W czasie wykładu poznamy ciekawe struktury zbudowane z atomów węgla i będące atrakcyjnym materiałem do zastosowań biomedycznych ze względu na unikalne właściwości chemiczne i fizyczne. Nanocząstki węglowe mogą wydajnie oddziaływać z biocząsteczkami i być wykorzystane do transportu leków, w medycynie regeneracyjnej, terapii przeciwnowotworowej i jako biosensory. Jakie ich właściwości powodują, że mogą mieć tak szerokie zastosowania i w tych kierunkach prowadzi się badania? Czy coraz większa produkcja tych nanocząstek stanowi zagrożenie dla środowiska? Poszukamy odpowiedzi na te pytania i rozważymy czy korzyści z wykorzystania nanocząstek węglowych przewyższają ewentualne zagrożenia związane z ich coraz powszechniejszym wykorzystaniem.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 45 - 60 min
Dopuszczalna liczba uczestników: 60 osób
Synestezja to rodzaj zdolności lub stanu, w którym dochodzi do nietypowego połączenia zmysłów, w którym stymulacja jednej modalności jednocześnie wywołuje doznania w innej modalności. Synestetycy słyszą kolory, czują dźwięki i smakują kształty. Tym, co odróżnia synestezję od halucynacji wywołanych substancjami psychoaktywnymi, jest to, że doznania synestetyczne są bardzo spójne i zawsze takie same dla danych bodźców. Na wykładzie słuchacz dowie się jakie jest neurobiologiczne podłoże synestezji, pozna jej rodzaje, przykłady a także sławnych synestetyków.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 45 min
Dopuszczalna liczba uczestników: 150 osób
Każdy człowiek stanął kiedyś i jeszcze nie raz stanie przed wyborem „Serce czy Rozum?”. Czy jednak jest to prawda, czy taki wybór jest naukowo możliwy? Mimo, że już w czasach Starożytnych to serce uważane było za symbol miłości i namiętności, nauka wydaje się przeczyć, że to serce determinuje nasze uczucia do drugiej osoby. Według naukowców podstawowe emocje i uczucia, tj. złość, strach, szczęście, smutek, wstyd i miłość, są zwykłą reakcją na zaobserwowany bodziec. Obiór i analiza tego sygnału powodują uwalnianie odpowiednich hormonów, które stymulują końcową odpowiedź organizmu, w postaci krótkotrwałej emocji, czy długotrwałego uczucia. W związku z tym, z biochemicznego punktu widzenia, powstawanie emocji i uczuć jest niczym innym jak szlakiem sygnałowym, w którym informacje płynące z receptorów pobudzają układ siatkowaty, który stanowi główny „włącznik” kolejnych struktur mózgowych, takich jak: podwzgórze, wzgórze, układ limbiczny i ciało migdałowate. Dotychczasowe badania naukowe potwierdziły, że główną emocją odpowiedzialną jednocześnie za atak i obronę jest złość. Biologiczną przyczyną odczuwania złości jest m. in. wzrost poziomu testosteronu. W obliczu zagrożenia w naszym organizmie wydzielane są duże ilości hormonów strachu i ucieczki, czyli adrenaliny i noradrenaliny. W sytuacjach stresujących kora nadnerczy produkuje nadmierne ilości kortyzolu. Z kolei radość i szczęście zawdzięczamy działaniu endorfin, które poza uśmiechem, wykazują również działanie przeciwbólowe. Podobnym działaniem cechują się serotonina i dopamina, których podwyższony poziom spotykamy przede wszystkim u osób zakochanych. Miłość jest efektem wzajemnego działania hormonów, wywołujących skrajne stany emocjonalne. Jest to wynik „gry” odpowiednich hormonów, m. in.: dopaminy, serotoniny, testosteronu, estrogenu, oksytocyny oraz endorfin. Jednak czy rzeczywiście nic więcej nie ma wpływu na kreowanie naszych emocji i uczuć? Jeśli chcecie sprawdzić czy uczucia i emocje to tylko „rozgrywki biochemiczne”, mające miejsce w różnych obszarach mózgu, zapraszamy na nasz wykład.
Forma zajęć: Wykład
Czas trwania zajęć: 60 min
Dopuszczalna liczba uczestników: 60 osób